In vrijwel al het werk van Anselm Kiefer herken je de slijtageslag tegen de ouderdom. Het is een omarming van dit fenomeen, de schoonheid en de lelijkheid in een. Aan Innenraum, een oud werk van deze Koning der Vergankelijkheid, heb ik ooit mijn kunstgeschiedenisscriptie gewijd. Deze tentoonstelling in Voorlinden zal ik moeten missen want in het najaar was hij uitverkocht en hij eindigt de komende week terwijl ik nog in het verre verkeer.
1978, de WK finale bij het voetbal. Nederland speelt met een elftal zonder Cruyff. ‘We’ staan bekend om het totaalvoetbal waar we ook in 1974 de finale mee wisten te halen. Duitsland was toen in eigen land de tegenstander en Nederland wist met Cruyff en beter voetbal uiteindelijk toch de wedstrijd te verliezen. Niemand zag voor het WK ’78 in Argentinië Nederland hoog eindigen, want zonder Cruijff, onze baltovenaar, was het elftal geen knip voor de neus waard, zo wist de voetbalkenner. Dat de finale gehaald werd, was een wonder. Superspannend, maar ook een schoppartij. Niks sierlijk totaalvoetbal, maar een elftal dat meegaat in overtredingen en onsportief gedrag. De Argentijnen wonnen, in eigen huis, maar pas na de verlenging. Nederland droop af en de namen van de spelers verdwenen al snel in de onderste la, in tegenstelling tot het technische heldenteam van 1974. Het volk smulde maar de voetballiefhebber gruwelde, al was het alleen maar om de regen van kaarten en de bebloede neuzen.
Daar waar de elitaire voetballiefhebber al jaren graag kijkt naar sierlijk voetbal het liefst met zo min mogelijk overtredingen maar wel met mooie passes, strategisch vernuft en onnavolgbare dribbels, zo gruwelt dezelfde elite van harde tackles, gemene overtredingen en rommeldoelpunten. De voetbalregels, gemaakt door dezelfde kenners/ liefhebbers uit een ver verleden, zijn erop gericht dat ordinaire geschop in toom te houden. De beste voetballende ploeg dient tenslotte te winnen, de schoppers het onderspit te delven. Dat de gemiddelde toeschouwer al blij is als zijn elftal wint doet niet ter zake; het moet met flair en schoonheid gepaard gaan. De regels aanpassen als we zien dat de saboteurs steeds handiger zijn in hun acties en steeds vaker winnen zou een mooie optie zijn, maar in het conservatieve voetbal heeft men met het veranderen daarvan sinds jaar en dag grote moeite mee.
Iets vergelijkbaars speelt zich af in de westerse democratieën. Wanneer er in Rusland of op de Filipijnen een halve dictatuur ontstaat, dan doen we dat af met het in den beginne al zwakke democratieën waren. Achterlijke landen, van nature schoppers en spugers. Meewarig kijken we op afstand naar een coup of een vechtparij in een parlement. Een kruising tussen ‘eigen schuld’ en ‘oh wat zielig’. Maar nu zie je ook dat ons democratische neusje van de zalm langzaam afzakt naar een soort van vechtdemocratie. De elite gruwelt, maar het volk smult. Waar de politieke arena voorbestemd leek voor de hoogopgeleide elite die fatsoen, welbespraaktheid en sierlijkheid uitstraalt, zo valt het succes van de ruziemaker, de ordinaire schopper, niet te ontkennen. Fatsoenlijk Nederland legt zich er weliswaar niet bij neer en laat zijn afkeurende mening horen via de geijkte spreekbuizen, maar het is mosterd na de maaltijd als de schoppers de verkiezingen gewonnen hebben. Sterker nog, het volk lacht in zijn vuistje. Was de politieke macht officieel van iedereen, de politieke elite die sinds jaar en dag de lakens uitdeelt heeft het onderspit gedolven en de mensen die het gevoel hebben dat ze al die jaren niet serieus zijn genomen hebben hun wraak.
Toen de politiek een spel was voor fatsoenlijk mensen, veranderde de regels om andere redenen ook al niet, wat achteraf misschien niet zo heel slim was. Ze veranderen zit er nu ook niet meer in en als ze verandert worden, is dat waarschijnlijk ten faveure van de schoppende winnaar. Het bijna modewoord ‘rechtsstatelijk’ is vermoedelijk in de laatste drie maanden meer gebruikt dan in de bestaansgeschiedenis ervan, waarmee wordt aangegeven dat er niet aan de regels van het spel mag worden getornd, maar feitelijk dat er een kwetsbare situatie is ontstaan.
De tragiek is dat het steeds moeilijker wordt om een goed en kundig bestuur te krijgen. Een spuug- en schopkabinet zal gaan zoeken naar gefrustreerde gelijkgestemden of paradijsvogels uit de periferie met alle ellende van dien. Niet dat het voorheen veel beter ging; het gehalte vriendjes en vriendinnetjes werd ook steeds hoger, regeerperiodes kort en lange termijn doelstellingen zelden gehaald. De sociale cohesie in het land, wat al hier en daar onder druk staat, zal er nog meer onder aan lijden. In veel andere landen gebeurt iets vergelijkbaars. Kortom, het wordt tijd de spelregels te veranderen. De scheuren in onze democratie, die er al jaren in zitten, worden groter, lelijker en gevaarlijker. Tijd om de boel eens goed te repareren.
Na ons afscheid in Lima gaan Geri en ik onze eigen weg. Zij naar NL, ik naar Aruba. Het oorspronkelijke plan was om naar Colombia te gaan, want mooie verhalen van gehoord, en daarna door te gaan naar Aruba of Suriname. Helaas was mijn vlucht naar Bogota gecanceld op het laatste moment en een nieuwe vlucht boeken zou me het drievoudige kosten, in tegenstelling tot een directe vlucht naar Aruba. Na overleg met Roelof en Mayra ben ik een dag later direct naar hun gevlogen. Mijn plan was om de komende weken eerst bij hun wat te werken en daarna naar Suriname om bij Bele ook wat te helpen.
De eerste drie weken dus op Aruba. Het is meteen een hele andere invulling van je tijd, want met Geri reis je van de ene bestemming naar de andere, zie je in een korte tijd bijzonder veel en leuk om te doen maar is ook een stuk vermoeiender. Wekenlang op een plek met een to do list is veel rustgevender en ook zeker saaier, maar het is wel prettig om een beetje neer te dalen in zo’n samenleving. Papiaments, de lokale eettentjes uitproberen, de verschillende wat rommelige Chinese supermarkten bezoeken, kortom, het leven van Mayra en Roelof een beetje ervaren. Alles gaat heel relaxed en de to do list vordert gestaag. Na drie weken is het weer tijd om verder te gaan, ook al is er voor drie jaar werk.
Begin februari arriveer ik op Zanderij in Suriname. De eerste twee nachten blijf ik slapen bij Toucan Frank, vlak bij het vliegveld. Leuke locatie, aardige mensen. De dag erop reis ik naar Bele. Ook daar is het gezellig en genoeg te doen. Ik heb een klusmaatje aldaar, Boas, een Zwitserse jongen van eind twintig met een voorkeur voor hout en timmerwerk. Hij is vooral handig met de kettingzaag. We gaan samen aan een vloer beginnen achter het hoofdgebouw waar ook toiletten gaan komen. De temperaturen zijn overdag aan de hoge kant, maar met een nat t shirt is het ook in de zon redelijk te doen. De muggen zijn een grotere last.
Na een week wordt een baby Kinkajoe op de grond ontdekt. Vooral Virgin en Willemijn, twee leuke gasten uit Nederland, ontfermen zich over het kleine rolstaartbeertje, wat veel van een jong aapje weg heeft. Helaas overlijdt het beestje, ondanks de bezielende inzet, drie dagen later. Het is sowieso een komen en gaan van gasten in het paradijsje van Bele en je ontmoet veel mensen, vooral aan de eettafel. Nene, de vrouw van Bele, kookt twee keer per dag en zeer verdienstelijk. Je herkent in het hele dorpje Jau Jau de Afrikaanse roots. Ook hebben ze hier upstream een eigen taal, het Saramakaans en de dorpjes hebben qua formaat en bebouwing veel weg van Mid-Afrikaanse dorpjes.
Het is wel fijn om ff lekker uit Nederland weg te zijn, maar helaas geeft Geri aan niet meer met me verder te willen. Ze had ook in Lima een moment dat ze het niet zag zitten, maar deze tweede keer was ze nog duidelijker. Erg jammer, want ik heb met haar een erg leuke periode achter de rug, keek uit naar het nieuwe seizoen met haar en zal haar dus zeker missen💚😥. Bele geeft me als troost een uitgebreid ontbijtje en de crew hier leeft met me mee.
Gelukkig hebben we Keizer nog. Het zoontje van Nene en Bele. Druk jochie wat soms wat veel aandacht nodig heeft, maar ook voor een vrolijke noot zorgt. Ruim de 3 voorbij, nog niet echt naar school, loopt hij de hele dag om ons heen en probeert mee te spelen met de grote jongens en hun speelgoed, Boas en mij welteverstaan. Hij heeft zich op een onbewaakt moment gecarboleumd, menig plank aan de vloer vastgespijkerd maar de nieuwe Makita schroefmachine vindt hij wel het meest indrukwekkend. Verstoppen derhalve.
Het verblijf bij Bele is totaal anders dan dat bij Mayra en Roelof. In Jaw Jaw is een soort community, een wisselende groep mensen waarvan er met een aantal een erg leuke klik is. Bij Mayra en Roelof heb ik vrijwel alleen met hun te maken en worden de gasten met rust gelaten. Ook goed, zeker als je lekker door kan werken en de rust apprecieert. Bij Bele is een soort gemeenschappelijke ruimte, beetje vergelijkbaar met het Mannenparadijs in Zunderdorp. Iedereen doet zijn ding maar komt samen in de centrale ruimte. Drie maal daags wordt er gegeten, wat het groepsgevoel vergroot. Bijna iedereen die langer dan een dag of drie blijft, kent elkaar van naam. Er zijn ook gasten die de klik niet hebben en zich na een dagje afzonderen verder reizen. Op een of andere manier zit er snel een klik in de groep, wat denk ik vooral door Bele komt. Hij stelt zich totaal niet op als directeur of commercieel manager, meer als iedereens vriend. Dat schept een band en haalt een bepaalde vorm van hiërarchie eruit, ook al zal het vast wel soms rommelig over komen. Lekkende toiletten die slecht doorspoelen, deuren die amper sluiten elektra dat het alleen ’s avonds doet; het wordt allemaal gepikt doordat er balans gecreëerd wordt. Natuurlijk, alles kan beter, en daar ben ik ook mee bezig, maar de meeste gasten vinden het wel okee zo.
Helaas bleek mijn iphone se niet goed te kunnen zwemmen, dus de laatste twee weken heeft de laptop de honneurs waar mogelijk waargenomen. De tellie zat nog in mijn broek terwijl ik m aan het uitwassen was in de rivier. Niet slim.
Ruim een maand van alles doen; timmeren, elektra en leidingwerk. Verder veel mensen ontmoet. We hebben natuurlijk Bele, Nene en Keizer, personeel in de vorm van het tweeling Liza en Ronaldina, Bamo de muziekbroer van Bele, de gehandicapte ome Theo, het ook aan komen waaien Zwitsers timmermaatje Boas, maar ook een vast studentenclubje uit Vlaanderen, Felice, Margaux en Jarne, de teruggekomen Frederika aus Deutschland, de al eerder genoemde Willemijn en Virgin, maar ook veel andere gasten die voorbij waaiden. Ik ga ze allemaal missen, of eigenlijk ook weer niet, want ik ga er zeker weer een keer heen en misschien zien we nog wat voorbij zoeven in NL.
Het zijn de nadagen van Mark Rutte aan het worden. Het premierschap loopt langzaam tot zijn einde. Een mooie periode. We hebben de afgelopen jaren wat afgelachen met Mark. Twaalf jaar premier, de jaren ervoor van getalenteerde joviale democraat uitgegroeid tot lijsttrekker en fractievoorzitter van de VVD, altijd bleef het luchtig en fijn om naar te kijken. Taalgrapjes en andere spitsvondigheden waren m niet vreemd en met uitspraken als ‘geen actieve herinnering aan’ en zijn hilarische grapperij op de ‘correspondents diners’ zullen we niet snel vergeten.
Helaas komt aan alles een einde, maar er gloort een nieuwe carriere voor hem aan de horizon. Met een beetje mazzel kunnen we nog jaren van onze Mark genieten! De kans is groot dat hij onze trotse secretaris generaal van de NAVO wordt. Het is een baantje dat voorbestemd is aan een Europeaan, maar wel eentje die zich zeer dienstbaar inzet voor de dienstdoende Amerikaanse president en de Amerikaanse belangen. Een kolfje naar de hand van onze Mark, die zich tientallen jaren de vonken uit zijn schoenen heeft gerend voor the happy few en Wakker Nederland.
Om deze nieuwe baan te bewerkstelligen laat hij zich de laatste maanden met regelmaat wederom van zijn leukste kant zien. Zowel de oorlog in Gaza als recent de Holocaust herdenking, hij laat geen kans onbenut om Biden te showen dat hij verreweg de meest geschikte kandidaat is voor de functie. Ook nu heeft hij gekozen voor humor als belangrijkste wapen. Zo vertelt hij dat heel Nederland als een blok achter Israël staat, Israël alle recht heeft om hard terug te slaan en dat hij het volste vertrouwen heeft dat deze joodse staat zich aan het oorlogsrecht zal houden. Het kabinet en vele andere oplettende Nederlanders lagen hoogstwaarschijnlijk dubbel bij deze uitspraken en ook ik kon mijn lach niet onderdrukken. We wisten toch allemaal dat Israël zoals zo vaak een veel groter bloedbad gaat aanrichten en juist onder de Palestijnse bevolking en dat maakt de subtiliteit van deze grappen onovertroffen. Veel ambtenaren van de diverse ministeries hebben helaas weinig gevoel voor deze vorm van humor. Ze voelden zich gepasseerd en hadden graag mee willen praten over het Israël-standpunt, maar ze hebben niet door hoe belangrijk het is dat de creërende MP hierin solitair moet opereren. Het is de enige manier om zijn welbespraaktheid en zijn fijnzinnige gevoel voor humor naadloos in elkaar te laten vloeien.
Tijdens de laatste Holocaust-herdenking deed hij er nog een schepje bovenop. Hij steunde het joodse volk door een directe link te leggen tussen de miljoenen joodse slachtoffers in WO2 en de moordpartij van 7 oktober. Het enige verschil was deze keer dat het hek al jaren om het Palestijnse volk staat en de tanks, artillerie, vliegtuigen en militairen uit het joodse deel komen interveniëren, wat de beeldspraak natuurlijk extra lachwekkend maakt. Natuurlijk is het not done om grappen te maken over de holocaust, maar hij doet het zo subtiel dat weinigen het door hebben. De clue kwam waarschijnlijk pas ruim na de herdenking aan bij de meeste gasten, die geheid nog urenlang hebben nagenoten van zijn spitsvondigheden. Ook Biden zal de grappen vast zeer kunnen waarderen en ik vermoed dat het aanstellen van een waardige opvolger van Stoltenberg een formaliteit is.
Hij zal een waardig opvolger worden in het rijtje met de onvolprezen Jaap de Hoop Scheffer en natuurlijk Joseph Luns! Straks een illuster drietal waar we trots op mogen zijn!
(Het is wel te hopen dat misselijkmakende grapjassen niet de onsmakelijke link leggen tussen de hielenlikkende secretaris generaal en de volgzame Duitse kampbewaker).
Verduurzamen en vergroenen; de toverwoorden van de laatste pak weg 20 jaar. Geen aannemer die vergeet op zijn site of visitekaartje het woord ‘duurzaam’ te vermelden. Overheden zetten alles op alles om ‘milieuaspecten’ mee te wegen in beleid. Ondernemers manoeuvreren zich milieuvriendelijk in hun markt. Het zijn allemaal schijnbewegingen, want ze hebben niet tot doel om echt onze biotoop te verbeteren. Het zijn groene vlaggen op modderschuiten. Eigenlijk is er niks wat enerzijds economisch succesvol is en anderzijds enig zood aan de dijk zet als het gaat om het versterken van de balans tussen mens en zijn habitat.
Ik kan voorbeelden noemen van waar het mis gaat, maar het is vrijwel onmogelijk om juist een voorbeeld te noemen waar het goed gaat. Alleen ideële projecten, dus projecten zonder winstoogmerk, zeer gericht op een meestal beperkt doel, hebben soms enig succes. Plastic uit de zee vissen, een ecologische balans in de natuur herstellen, dat soort zaken. Maar ondernemers zijn met hele andere dingen bezig en overheden durven geen grote stappen te zetten die de (oude) economie kunnen schaden met als gevolg het ontbreken integraal beleid. Ze gaan voorbij aan de wetenschap dat een een nieuwe economie vele voordelen biedt en de huidige populistische golf waar Europa in terecht lijkt te zijn gekomen maakt t alleen maar erger.
Hoe uit die impasse te komen? Ik denk dat het van belang is dat we anders gaan denken. We moeten ons realiseren dat de straks ruim tien miljard mensen op de planeet niet allemaal in een duurzame loft kunnen gaan wonen of rijden in Musks’ ‘cyberfuck‘. Tesla, wat begon als een milieuvriendelijk alternatief voor de stinkauto, is verworden tot de producent van een gedrocht van een muscle car waarvoor je voor de batterijen de halve Andes overhoop moet scheppen. We zullen onze behoeftes meer tot essenties moeten terugbrengen; minderen dus. Geert zij het al jaren terug; minder minder minder; nou hij had gelijk. Minder vliegen, minder auto’s, minder asfalt, minder steden maar ook minder mensen, minder (slacht)vee, minder files, minder afval enz.
De motor achter deze ontwikkelingen zal bij overheden moeten worden gezocht. Helaas laten die het grondig afweten als het over visie gaat. Rutte heeft het maken en hebben van visie op een zeer laag pitje gedraaid en ik zie in NL niet een nieuwe lichting beleidsmakers of politici opstaan die er wel iets van gaan bakken. Onze democratie is sowieso verworden tot een schreeuw- en spuugparlement, waar men vooral bezig is met elkaar de maat meten dan met het bedenken van oplossingen. “Dat laatste moet het kabinet maar doen”, denkt t parlement waarschijnlijk, maar daar zitten veelal ministers die uit de verkeerde put gehengeld zijn. Daarnaast wisselen bij s&s parlementen kabinetten elkaar met grote regelmaat af zodat structureel beleid hooguit in een paar rammelende wetswijzigingen vormgegeven wordt.
Op overheden en landsbesturen hoeven we dus niet te rekenen, maar helaas is ook de EU langzaam aan het verworden tot een speelbal van deelbelangen en geld. Waar tijdens het ontstaan mensen met een lange termijn visie iets fundamenteels hebben neergezet, eerst de BENELUX en EEG, later de EU, is het nu aan het verwateren naar een soort lobbyclubje voor vage belangen van lidstaten en wordt er steeds minder naar de verre toekomst of over de grenzen gekeken. Het rommelt binnen de aangesloten landen door een golf van onzinnig populisme, waar de gevestigde ordes geen antwoord op lijken te hebben. De Franse denktank die berekende dat 2050 Europa CO2 neutraal jaarlijks ca 360 miljard nodig is om de plannen te verwezenlijken, zal ook gedacht hebben waar in vredesnaam dat geld vandaan moet komen. De elektrische auto is verworden tot een speelbal van de ‘regenten’, terwijl het volk vlees bij de piepers wil als ze voor de tv zitten. Natuurlijk, de EU was er in oorsprong vooral om de economische samenwerking te bevorderen, maar de samenwerking wierp al jaren zijn vruchten af op vele andere aspecten zoals milieu waar veel grote stappen zijn gezet. Nu dreigt t allemaal vast te lopen op regels en pegels, want Europa lijkt alleen maar te kunnen denken in wetten en budgetten. Nieuwe balans, nivellering of een stapje terug lijkt niet in de vocabulaire voor te komen.
Maar goed, ff terug naar ‘wat nu?’ ‘Een beter milieu begint bij jezelf’. Ouwe slogan, maar mooi startpunt voor een analyse van waar we wel naartoe moeten.
– Verbruik terugbrengen; laten we proberen energie, voedsel, water enz, terug te brengen tot een bepaalde essentie. ‘Ons Nederlanders ben zunig’ is een oud gezegde, dus het zou in ons dna vindbaar moeten zijn. Aangezien ‘less more is‘ worden we er allemaal alleen maar beter van.
– Kleiner wonen; minder volume is minder bouwmateriaal is minder footprint is minder stookkosten is minder mens dus meer voor de rest. Ook hier; ‘less is more‘.
– Doeltreffender functioneren; minder woon-werkverkeer, minder auto/ meer fiets of lopen, meer digitaal, meer hergebruik, minder afval creëren.
Ik kan nog wel verschillende criteria bedenken, maar er zal steeds meer overlap zijn met de voorgaande, en das alleen maar goed want dan komen de prioriteiten steeds duidelijker naar voren. Een leven dat gericht is op de essentie en doeltreffendheid, gericht op hergebruik en reparatie. Wie doet er mee?
Nu ik een beetje zit te lanterfanteren na de intensieve zes weken trip met Geri, zit ik met regelmaat te kijken naar de auto-casts van Maarten van Rossem en zijn sidekick Tom en allerlei gelieerde pulp die je op Youtube vindt. Het is soms zeer vermakelijk om naar te kijken en ik deel ook meestal zijn mening. Wat voor vrijwel alles geldt en dus ook voor deze overkill aan de ondertussen zeer voorspelbare meningen van Maarten is dat ze stierlijk gaat vervelen. Al die analyses, al die geschiedkundige weetjes, netjes afgewogen op de Weegschaal van Maarten, het is allemaal zo voorspelbaar, dat ik me afvraag wat nou toch de reden is dat hij er maar blijft doorgaan. Okee, hij komt niet graag de straat uit, reizen vindt ie niks en rust en regelmaat voeren de boventoon, maar hij is niet de allerdomste en zou toch zelf ook wel eens het kwartje kunnen laten vallen om zijn naald uit zijn eigen groef te trekken.
Na de verkiezingen van november jl. is er zelfs een schepje bovenop gekomen. De PVV als grootste partij is hem in het verkeerde keelgat geschoten en hij laat geen moment voorbij gaan om dat al rederijkend wereldkundig te maken. Nu heeft hij diverse platformen waar hij bijna ongelimiteerd de godganse dag/week/maand kan oreren, omringd door jaknikkers en medegelovigen, maar hij zou als geen ander moeten weten hoe gevaarlijk dat is. Natuurlijk, zijn retoriek en spitsvondigheden maken een hoop goed, maar toch. Ik vermoed zelfs dat hij in een fase terecht is gekomen waarvan hij later spijt krijgt. Het ontsporende ego.
Ondanks alles mag ik m wel. Daarnaast kan ik me ook flink boos maken om dommigheid en domme mensen. Het is inderdaad best zwaar om luchtig te blijven als je in gesprek bent met een PVV er over migratie, laat staan als het over Geert’s andere onzinnige standpunten gaat. Het is een soort opstand van het klootjesvolk tegen de gevestigde orde, iets wat ook al in het Romeinse Rijk met regelmaat voorkwam.
Gelukkig is er ook positief nieuws; Maarten heeft ooit een stukje gemaakt over het woonhuis van Sybolt van Ravesteyn, het huis waarvan ik in 2001 de restauratie afrondde voor HdK. Het huis waar Carlo Huijts destijds mee in zijn maag zat en m dus bij mij in de map schoof, maar waar ik veel plezier aan heb beleefd.
Na bijna vijf weken starten we het nieuwe jaar in Lima, Peru. De bedoeling is dat we iets van dit land gaan zien; de stad Lima en een soort toer door berggebied. Daarnaast is er ook nog een vriendin/collega van Geri, met wie we zouden afspreken, maar waar niks mee viel af te spreken.
Peru is een vrij groot land, een beetje vergelijkbaar met Frankrijk qua grootte. De hoofdstad Lima heeft een kleine negen miljoen inwoners, in de rest van het land wonen er ruim twee keer zo veel. Het land kenmerkt zich door de nadrukkelijke aanwezigheid van het Andes gebergte en is omringd door el Pacifico, Ecuador, Brazilië, Bolivia en Chili.
Peru staat bekend om de Inca’s; het oude indianenvolk dat nog steeds zichtbaar is in de gezichten van de Peruanen, de bouwers van de Machu Picchu en Cuzco. Ook in Lima vind je nog bergen Inca-stenen. In de zestiende eeuw overrompeld door de Spanjaarden, maar er is nog best wel wat te vinden van de tijd ervoor. Vooral de natuur, de bergen met zijn alpaca’s, zijn ongerept en oude vrouwtjes in kleurige outfit en met hoedjes zijn zeer typerend.
De eerste dagen verblijven we in Lima in de wijk Barranco, iets ten zuiden van de stad, met de typerende post koloniale bouw van rond 1900. We zitten in een leuk hostel en verkennen vanuit hier het oude centrum en omliggende wijken. Het oude centrum kent ook een typerende bouwstijl; een soort classicisme met donkeren houten erkers. In Portugal en ik dacht Palermo heb ik dat ook gezien, maar bij deze reis tot nu toe niet. Rijke katholieke kerkgevels sieren ook de binnenstad, ook al lijken ze net iets te nieuw om waar te zijn.
Het grootste deel van de stad Lima bestaat overigens uit slecht onderhouden en niet afgemaakte gebouwen, zoals zo vaak in Midden Amerika. Armoede, luchtvervuiling en overbevolking zijn de herkenbare elementen in dit soort steden. Wel jammer, want er zijn ook mooie kanten aan Lima, los van de lekker ruige Pacific en de Andes op de achtergrond.
Naast het oude steen staat ook het een en ander aan oud staal. Ik heb mijn oog laten vallen op deze rode Ford stationwagon, maar de eigenaar was niet in Lima en lenen, huren of kopen in deze week behoorde helaas niet tot de mogelijkheden. Een moderne auto huren lukte ook niet, dus besloten Geri en ik dan maar met het openbaar vervoer de Andes in te gaan.
Het werd een rondje Tarma, Concepcion, Huancayo, Huancavelica en Chincha Alta. Op de kaart een overzichtelijk stuk van ca 600 km, maar de meeste steden bevinden zich op een hoogte van ruim 3 a 4 km. De laatste pas zit zelfs op 4800 meter en is daarmee een van de hoogste geasfalteerde passen ter wereld. Nou ja, geasfalteerd; het wegdek kenmerkt zich vooral door gaten waar een gemiddelde forellenkwekerij zijn jaaromzet uit kan halen. Kenmerkend voor heel Peru weliswaar, maar bij het bedwingen van die laatste pas zijn we zeggen en schrijven 5 tegenliggers tegengekomen op een weg van ruim 200 km, dus door slijtage is het niet gekomen. Genoeg geluld; ff een paar foto’s van dit adembenemende en door de mens nog niet verpeste gebied. Voor lui die van natuur houden een absolute aanbeveling!
Terug in Lima scheiden de wegen zich tussen Geri en ik. Ze moet weer werken en de zes weken die we samen doorbrachten waren zeer de moeite waard dus ik zal haar voorlopig wel missen. Een bijzonder leuke dame die reizen kan💚🥳👍🏼. Vanaf Lima ga ik weer alleen op pad en dat kan ik ook prima, denk ik..
Voor de meesten en ook voor mij, is Panama het land van ‘het kanaal’ en van de ‘papers’. Niet automatisch een trip waard, maar als je er toch landt, de moeite voor een bezoek. De stad bestaat uit een klein oud deel, net als in Santo Domingo in herstel, een modern deel die de skyline bepaalt en de rest is groot maar nauwelijks de moeite waard.
Het eerste wat opvalt is de metro. Een bijna nieuw Europees geval wat miljarden moet hebben gekost, ook al loopt hij grotendeels bovengronds. Beetje een vlag op een modderschuit, want de stad zelf is aardig in verval, maar het grote voordeel hiervan is dat een groot deel van het vervoer niet meer via auto’s en bussen verloopt. Het is ook zeer betaalbaar.
De skyline is indrukwekkend en de kleine oude stad de moeite van het bezoeken waard, want we ook hebben gedaan. Vlak bij het centrum verbleven we in waarschijnlijk het bedroevendste hotel van de rit. Daarnaast begon de keelonsteking me aardig op te spelen met koorts en hoofdpijn, waardoor ik me voor alle zekerheid heb getest op corona en malaria. Beide gelukkig niet, maar het avontuur werd er niet automatisch gezelliger op. De munt is 1:1 gekoppeld aan de dollar dus het wordt door elkaar heen gebruikt. De stad is wat vies zoals zo vaak, de wegen slecht, maar ja dat is zon beetje zo in alle landen waar men geen accijnzen heeft op brandstof. Opvallend zijn de winkels en andere huizen waar de bovenverdiepingen alleen nog uit geveldelen bestaan; vloeren eruit, dak eraf. We vertrekken na twee dagen naar onze volgende bestemming, maar niet na het Panama-kanaal-museum te hebben bezocht.
Het is zo’n beetje de oudste plaats gesticht door Columbus. De ouwe Chris dacht tot aan zijn dood dat hij de kortste weg naar India had ontdekt, voer meerdere malen heen en weer, maar achteraf is zijn min of meer grootste colon-isatie wel Santo Domingo geweest.
In de stad Santo Domingo vind je, naast de ruïnes van de oude stadsomwallingen uit oa. de 16e en de 17e eeuw, veel vroeg Spaanse kerkarchitectuur terug. In de oude binnenstad wemelt het van de kerken en kloosters en de meeste vinden hun oorsprong in de 16e eeuw. Sommige zijn nog in goede staat zonder ooit stukgerestaureerd te zijn, sommige in staat van verval, maar in alle gevallen zijn ze de moeite van het bekijken waard. De gebouwen zijn veelal opgetrokken uit de plaatselijk gevonden poreuze kalksteen, waardoor ze een andere textuur hebben dan de evenknieën in Spanje zelf. Andere architectuurstromingen die aanwezig zijn in het oude centrum, zijn die van de periode 1890-1940. Je zou het een soort post koloniale architectuur kunnen noemen, maar de oudere gebouwen zijn jugendstil-achtige neo klassiek en het nieuwere meer art deco. Je vind het eigenlijk overal wel in de Cariben, maar ik vermoed nergens zo prominent als hier in SD. De meeste zijn slechts twee lagen hoog, kleurrijk gepleisterd en variërend in breedte van ca 5 tot 8 meter. Sommige zijn een stuk hoger, ca 6 verdiepingen en die steken dan ook flink boven de rest uit. Opvallend zijn de enorme bossen elektriciteitskabels die als waslijnen door de stad heen hangen.
De rijken wonen veelal aan de westkant van het centrum waar ook veel overheidsgebouwen zijn. Weliswaar minder politie, maar hoge hekken en camera’s. Hier vind je ook soms alleraardigste moderne architectuur. Voor zover ik het kan overzien is de rest van de stad vooral een lappendeken van industrie, infra en verloederde armoedebouw, voorzien van een dikke laag afval en luchtvervuiling. Het is in deze gebieden en landen standaard, en misschien wel in de meeste plekken ter wereld; de mens die naast een beetje schoonheid een veel grotere hoop ellende creëert. Het paradijs van 600 jaar geleden zal het nooit meer worden.
We bleven drie dagen. Op het vliegveld, ca 20 km ten oosten van de oude stad, kwamen ’s avonds aan en met een taxi zijn we naar ons shabby art deco hotelletje gereden. Geri deed die nacht geen oog dicht, een springverenmatras is niet gezamenlijk te beslapen, dus ze nam de tweede nacht een eigen kamer. De volgende ochtend maakten we een wandeling door de stad. Voor mij werd de feestvreugde getemperd door een keelontsteking, waarschijnlijk opgelopen in Frans Guyana, maar nu in SD tot volle ontwikkeling kwam. Als ik me niet lekker voel, is het eerste wat ik doe ophouden met alcohol en overstappen op gezond voer en drank. Het eten is hier gevarieerd, zeer betaalbaar en soms op prachtige plekken. Echt vegetarisch is ff zoeken. Later bezochten we nog het museum Museo de las Casas Reales met veel over de geschiedenis van SD, de kathedraal en wat kleine kerkjes. Langs de waterkant gelopen, maar om er te komen moet je beschikken over een strakke sprint, want de naastgelegen snelweg kent nauwelijks zebrapaden of stoplichten, zoals een fatsoenlijk stukje doorgaande weg betaamd. We eindigden die wandeling via het moderne westelijke deel van de stad weer bij ons hotelletje en pakten het vliegtuig naar de volgende stop: Panama City.
Verleden maand, begin december, is de loods van Joost in Groenekan afgebrand. Na het auto-ongeluk van Freek in het voorjaar, waar hij fysiek zonder kleerscheuren vanaf kwam, was nu Joost de pineut. Ik kwam er met regelmaat, want ik kan zelf wel een ijzeren voorraad hebben van onderdelen, die van Joost was vele malen groter en hij had veel meer bijzondere zaken en meer ruimte. Mooie collectie curiosa erbij zoals emaille borden, blikken trapauto’s en speciaal gereedschap.
Het drama is geschied en ook al zal hij er op termijn, Joost kennende, wel bovenop komen, zijn unieke verzameling is verloren en nauwelijks te vervangen. Zijn sleutelmaatjes zullen ook op zoek moeten naar een ander onderkomen, want andere hobbyisten maakten ook graag gebruik van zijn brug en spulletjes. Ook al ben ik op reis en voorlopig nog niet terug, ik leef met m mee!
Na Suriname staat Frans Guyana op het programma. Deze voormalige strafkolonie van het Franse Rijk is op een paar steden na net als Suriname één grote jungle. Geri en ik komen aan bij de rivier de Marowijne, ter hoogte van Saint Martin de Marony. Er is geen brug, de overgang gaat via smalle houten bootjes met een buitenboordmotor. Tarief ca 4 euro pp. Paspoort is niet nodig om hier de EU binnen te komen. Achteraf bleek dat we illegaal zijn overgestoken, want officieel moest je met een pontje via de douane a 25 euro en natuurlijk wel je paspoort laten zien.
Frankrijk heeft dit land meegenomen in het euro-proces, dus alles gaat hier met euro’s, je abonnement is hier weer geldig en de wegen zijn wat beter. Geri voelt zich wel thuis in dit stukje Frankrijk; ik vind het al weer iets te Europees worden. Maar goed, het heeft ook zo zijn voordelen, betalen met de vertrouwde euro, Franse bewegwijzering en functionerende pinautomaten.
Saint Laurent is naast een stoffig grensstadje, een voormalige opslagplaats voor Franse delinquenten. Er staat nog een oud gevangeniscomplex en in WO2 een verzamelplaats voor foute Fransen. In het plaatsje is veel gevangenisarchitectuur te vinden uit een de postkoloniale periode, alhoewel ik bij dit land niet de indruk krijg dat ie ooit echt afgesloten is.
In de Marowijne, ter hoogte van Saint Laurent liggen een paar gestrande boten, waarvan de grootste verworden is tot een indrukwekkend palmeneiland.
Na St Laurent is de volgende stad op onze route Kourou. De zetel van raketafschietend Europa, want deze locatie ligt wat gunstiger qua brandstof en weer. Naast het terrein waar de raketten worden gelanceerd, een terrein groter dan Parijs, is er weinig in het stadje zelf te beleven. Vooral veel expat-woningen, weinig reuring. Het bezoek aan de iets verderopliggende eilanden, ook voormalig verbanningsoord en gevangenis, is wel degelijk de moeite waard. Het Duivelseiland, waar het boek en de verfilming Papillon op gebaseerd zijn, is nog in redelijk goed te bezoeken staat en je kan er uren rondlopen zonder je te vervelen. De natuur aldaar is adembenemend, kokospalmen, agouti, een paar goeie strandjes, nul muggen en veel geschiedenis. De boottocht erheen is alleen al de moeite waard; door de ondiepe, bruinige zee met een vette catamaran, de hoge golven rondom de eilanden, allemaal leuk om te doen.
Na de eilanden brachten we een bezoekje aan de raketlanceerinstallatie iets ten westen van Kourou. Een gratis tour van een paar uur spreekt de Nederlanders aan, ook al zijn we de enigen in een volle bus. Helaas is er wat bewolking, waardoor de foto’s niet lekker uitkomen, maar warm zat en best wel wat te zien.
Na Kourou wederom met een goedkope taxi naar Cayenne verkast. Cayenne is de hoofdstad van Guyana en is vrij klein in vergelijking met bijvoorbeeld Paramaribo. De stadsplattegrond is een raster, op een paar uitzonderingen na is de architectuur niet interessant. Vrij veel rotzooi op straat, matig wegdek, veel armoedige eettentjes en winkeltjes, maar er hangt toch wel een leuk sfeertje. De kustlijn van de stad wordt net als in Suriname, omringd door een lagune met zeer ondiep water en nauwelijks strand. Op de laatste dag, nieuwjaarsdag, maken we een wandeling van zeker 15 km, heen en weer naar het verderop gelegen strand, waarschijnlijk kunstmatig aangelegd. De bruine golven zetten zand af in al je gaten dus dagen later valt er nog zand op je kussen.
We zetten na Aruba onze reis voort naar Paramaribo, of eerder het vliegveld J.A. Pengel, zo’n 60 km ten zuiden van de hoofdstad. Tijdens de vlucht raakt Geri in gesprek met Inge en Victor; een stel van ongeveer onze leeftijd dat probeert een lesprogramma te verkopen aan scholen. We zullen de twee nog een aantal keren tegenkomen gedurende ons verblijf in Suriname. De aankomst op Plengel ging voorspoedig. Met zijn vieren nemen we na aankomst op het vliegveld een taxi naar Paramaribo.
Het centrum van de stad heeft overduidelijke Hollands-koloniale trekken. De architectuur van de oude houten huizen met de typische gevelbekroningen, het oude fort Zeelandia, de staatnamen en borden met teksten in het Nederlands. Het is wederom een aparte gewaarwording om zoveel Nederlands in een tropisch land te vinden. In de twee dagen die volgen verkennen we de oude stad, de wijken eromheen, de markthallen aan de zuidkant en de dierentuin.
De ruim opgezette stadsplattegrond met overwegend brede wegen en ruime kavels doen een beetje denken aan New York of andere Amerikaanse steden.
Na Paramaribo nemen we een soort taxibusje naar het zuiden, de jungle in. We overnachten in Brownsweg, in een kleverig hotelletje, Fargo genaamd. Extreem goedkoop, 1 ster is al te veel, maar achteraf toch wel leuk, al was het alleen maar vanwege de prijslijst bij de wc. Na een beroerde nacht naast luidruchtige goudzoekers, trokken we de volgende dag via Atjoni naar het dorpje Jaw Jaw, gelegen aan de Suriname rivier en alleen bereikbaar met de boot. Daar zijn we drie nachten gebleven bij Bele, die in het dorpje een soort hostel heeft. Bele zijn vrouw kookt voor ons, zeer verdienstelijk, en Keizer, zijn zoontje van net drie, huppelt al aandachttrekkend rond. Ook hier ontmoetten we wederom Ilse en Victor, maar ook Alberto, een rondreizende Italiaan die er een sport van heeft gemaakt ‘foute’ landen als Afghanistan, Syrie, Iran te bezoeken en hij heeft voor het komende jaar Libie op de agenda staan. Het dorpje Jaw Jaw is een nederzetting die voortkwam uit een van de gemeenschappen die hun dorpje ca 60 jaar terug moest verlaten bij de bouw van de stuwdam. Het is alleen te bereiken per boot en met heel veel inspanningen per quad, maar die weg wordt nauwelijks gebruikt. Het dorpje kent een dorpsschool, vandaar de komst van Ilse en Victor. Veel scholen in Suriname hebben een uniform, allemaal ongeveer dezelfde groen-wit geblokte hemden en spijkerbroeken of rokjes. In de rivier, waar je op de meeste plekken wel iets kan zwemmen, zijn ook kaaimannen en piranha’s, maar de kaaimannen zijn erg klein dus ongevaarlijk en de piranha’s zijn terecht banger voor ons dan andersom; ze worden ook gegeten.
In Jaw Jaw is beperkt stroom; een oud dieselaggregaat produceert stroom van zonsondergang tot ca 12 uur ’s avonds op gerantsoeneerde stookolie. Er is wel een zonnepark in aanbouw, maar of het de gemeenschap echt veel gaat brengen, valt te bezien. Water is regenwater en drinkwater wordt per fles ingekocht. Riolen zijn er niet en iedere plee heeft een eigen bodemloze enkelvoudige septic tank. Leuk om over na te denken hoe je doeltreffend het een en ander kan verbeteren, net als de rest van Suriname.
Na een paar dagen gaan we weer terug; verder stroomopwaarts is mogelijk, maar door de lage waterstand erg lastig en tijdrovend. Het regenseizoen had al begonnen moeten zijn, maar op een paar kleine buitjes na is het droog gebleven.
De terugreis wordt begonnen met zijn vieren, want Ilse en Victor gaan terug richting Nederland en stappen uit in Brownsweg. Wij gaan nog ff door en stappen uit de bus om richting de Jodensavanne verder te liften. We worden snel opgepikt en das maar goed ook, want volgepakt met de zon vol op je knar bij circa 32 graden is geen pretje. Na wat omzwervingen overnachten we bij Angela en haar moeder Corry in Redi Doti ( in het Nederlands Carolina). Het is een klein dorpje wat voornamelijk bewoond wordt door mensen met Indiaanse roots en dat kan je wel een beetje zien. De Jodensavanne is een mooie rustige plek langs de Surinamerivier, waar helaas weinig van over is gebleven, op wat stenen fundamenten na van de synagoge na. Ook is er een vrij uitgebreide begraafplaats voor Marrons, gevluchte ex slaven.
Na het bezoek aan deze Jodensavanne (op de kaart in het Nederlands Gelderland genoemd) en het volgende indianendorpje met failliete ananasfabriek zijn we verder teruggegaan naar Paramaribo. Ook hier kregen we al snel een lift tot de zuidkant en de laatste paar kilometer een dollemansrit in een publiek busje. We eindigen die avond in een erg aaibaar en betaalbaar hotelletje in de Costerstraat, waar we uiteindelijk drie nachten verblijven.
In de drie dagen in Paramaribo bezoeken we eerst het fort Zeelandia, waar Desi zijn reputatie definitief te grabbel gooide en later op de dag wonen we een kerstdienst bij gemaakt door kinderen op zijn Surinaams in een alleraardigste kathedraal. Een eclectische houten bouwwerk, vakkundig in elkaar getimmerd, in opvallend goede staat en met een leuke mix van romaanse en gotische architectuur. De dienst zelf zit aardig in elkaar met enthousiaste kinderen, kundige musici en een geweldig zingende juf. De volgende dag zijn we een rondje gaan fietsen langs de oude plantages Mariënburg en Peperpot. Een flinke rit aan de oostzijde van de rivier, via de het fort Nieuw Amsterdam en bij 30+ in de volle zon niet altijd even prettig. Aangezien we door het twee keer verrijden de boot terug misten, bleef er weinig anders over dan de Wijdenboschbrug te pakken. De dinsdag vertrekken we naar de grens met Frans Guyana.
Na Curaçao is Aruba aan de beurt. Het eiland van Mayra en Roelof. Ze hebben me in het verleden vaker uitgenodigd en nu is het zo ver. Met Geri bezoek ik dit eland dat ongeveer half zo groot is dan Curaçao. Er wordt Papiaments gesproken, een taal met veel Spaanse, Engelse en zelfs iets Nederlandse invloeden. De eilandbewoners hier zijn minder opgefokt lijkt het, wat gemoedelijker. Veel toeristen ook, veelal uit Amerika. Het eiland is minder mooi, vind ik, dan Curaçao, maar het paradijsje van Mayra en Roelof is een erg mooi plekje, vlak tegen een bijzonder natuurreservaat aan. Op het erf zijn drie huizen aanwezig waarvan er twee verhuurd worden. Het grootste huis is zeer smaakvol ingericht en heeft een heerlijke veranda, een lounge achtige woonkamer met open keuken en diverse slaapkamers en badkamers. Naast het huis zit een leuk zwembad en ze hebben veel huisdieren; een paar honden, katten, kippen en nog wat.
Achter hun huis begint het natuurreservaat waar we een flink stuk gelopen hebben. We eindigden des avonds in de rosse buurt van Sint Niklas, daar waar Roelof ons weer oppikte. De volgende dag hebben we een auto van m geleend en zijn we naar de noordpunt van het eiland gereden. Op het uiterste puntje wat gedronken en de toeristische zuid-westzijde bekeken. Ik heb niks met die grote hoteltorens en ben blij dat we bij M&R zitten.
Oranjestad stelt weinig voor en de overige stadjes nog minder. Mij sprak vooral het natuurgebied, de noord- oostkust met zijn prachtige golven, de vriendelijke mensen en het mooie weer me aan. En natuurlijk niet te vergeten het paradijs van M&R; een echte aanrader.
De winterreis van 2023-24 begint op 29 november en wel op Curaçao. Samen met Geri, zes weken op stap. Nooit eerder geweest dus een soort ontdekkingsreis. De voertaal is Papiamento maar de meeste die die taal spreken, spreken ook Nederlands. Soms zijn verkeersborden in het Nederlands en straatnamen en buurten ook. De temperatuurshock tussen de tien graden in Amsterdam en de dertig in Willemstad, is flink.
Op de Chevy hierboven na zijn er weinig echt oude voertuigen te zien. Oude koloniale huizen wel. Er is zelfs een wijk met de naam Steenrijk, wat ook goed aan de meeste huizen te zien is. De oude bevolking en de Spaanstaligen zijn zo te zien niet zo rijk als de Nederlandse import, waardoor er sinds het kolonialisme weinig veranderd lijkt. Veel van die oude koloniale huizen zijn in verval, maar er wordt ook flink gerestaureerd. Het meest in het oog springend van de oude huizen is de Hollandse architectuur en de veelkleurigheid.
Een deel van de bevolking vindt die Hollanders maar niets, met een ander deel is het prima toeven. Wij hebben hier ook weinig te zoeken, maar het geld dat ingebracht wordt heeft ook een positief effect; het koloniale erfgoed wordt opgeknapt en de bevolking pikt via werk een graantje mee.
De natuur is op veel plekken zeer de moeite waard. De zuidkant heeft weinig wind en nauwelijks golfslag. De noordkant is ruig qua natuur en zee en is daarom leuker om te bezoeken of te zwemmen. We zijn naar een natuurpark in het noord-westen geweest, Shete Boka, maar het plaatsje Westpunt, was leuker met een zwembaar haventje en een leuk barretje met haan.
De Tweede Kamer verkiezingen zijn weer achter de rug. De campagnes waren voorspelbaar, de lijsttrekkers niet sterk en de grote winnaar werd Geert Wilders. Eigenlijk zat het er al een tijd aan te komen en door het het abdiceren van Rutte in feite een peulenschilletje. Je hoopt dan dat er zich op het moment dat ‘der Meisterpremier’ terugtreedt, een nieuwe sterke kandidaat zou melden, liefst met een echt goed verhaal, maar helaas. Geert verwoordt iets wat een te grote groep mensen al jaren aanspreekt en ook tot zijn eigen grote verbazing scoort hij er dit jaar uitstekend mee.
Zelf heb ik nog immer niks met de man; zijn verhaal bestaat grotendeels uit frustraties en bangmakerij, een notoire ruziemaker die terecht uit de VVD geknikkerd is, maar het is al jaren een sterke debater en een vertegenwoordiger van het moderne nationaal socialisme. Deze stroming zal zich waarschijnlijk voorgoed gaat zetelen in de Nederlandse en Europese politiek en de bestaande politiek zal er mee om moeten leren gaan. Ondanks dat de meest in het oog springende PVV standpunten (moslims, Europa en asielbeleid) mij totaal niet aanspreken, ben ik wel een voorstander van het afschaffen van de Eerste Kamer en het meer in balans brengen van de verschillen tussen arm en rijk.
Ik ben er niet zo rouwig om dat hij de verkiezingen heeft gewonnen. Het sterkt mij in de stelling dat de verkiezingen, of het nou de TK, Provinciale Staten of zelfs de gemeenteraad betreft, eigenlijk een wassen neus zijn. Ik zie het steeds meer als een soort ordinair datingproject. De lijsttrekkers gooien zich met ziel en zaligheid in de campagnestrijd en het belangrijkste verschil met bijvoorbeeld ‘boer zoekt vrouw’ is dat je er aan het einde van de rit het bed er niet mee deelt. Het verkiezen van Geert is derhalve in mijn ogen een schreeuw van een deel van onze bevolking dat ze gefrustreerd zijn dat hun stem niet of nauwelijks gehoord wordt, hun problemen niet serieus genomen worden en dat ze hopen dat Geert de boel gaat veranderen. Ik vrees dat ook deze keer, net als onder Fortuyn, de teleurstelling groot zal zijn. Nederland wordt niet geregeerd in de Tweede Kamer, ook niet in het Kabinet. We zijn ras-polderaars, al eeuwen, en er is dus niet één orgaan aan te wijzen die ‘de macht heeft’. Vrijwel alle besluiten worden traditioneel buiten de Kamer genomen, of op zijn minst in wandelgangen en torentjes. De TK is er vooral als theaterstuk voor de buitenwacht. Natuurlijk, ook Wilders en Fortuyn hebben zich in het verleden boos gemaakt over deze zgn Vijfde Colonne, boos doen was ook hun grootste kwaliteit, maar het is juist dankzij al deze (weliswaar ondemocratische) overlegorganen dat NL grotendeels gevrijwaard is gebleven van de onzin waar de politiek door de jaren heen mee aan kwam zeulen. Juist de dingen die in het verleden overduidelijk mis gingen in NL waren politieke stokpaardjes. De toeslagenaffaire, ‘Groningen’, de Corona-aanpak, het waren allemaal cruciale politieke besluiten onder Rutte die verkeerd uitpakten. Besluiten die afweken van de adviezen van die zgn Vijfde Colonne.
Wat er wel mis is, is dat die organen bij elkaar, inclusief de gekozen parlementen, weinig democratisch zijn. Okee, de TK en de gemeenteraden hebben nog wel een verdedigbaar kiesstelsel, bij de EK is het al behoorlijk dubieus, maar voor de rest, bijvoorbeeld het kabinet, staatshoofd, SER, Raad van State, valt er bitter weinig te kiezen. Je kan je afvragen of het zo maar moet blijven, maar ik denk dat de democratie wel degelijk vernieuwd moet worden en dat het een continu proces met zijn. Een democratie in een grondwet opsluiten en de sleutel weggooien is dus niet wat ik bedoel. De burger moet kunnen participeren en wel op het niveau wat de burger aanspreekt. Een soort open-democratie, vergelijkbaar met open-source platforms in bijvoorbeeld de it-sector. Misschien met G op een verlaten strand verder uitwerken tijdens onze Zuid Amerika-trip. Voor de meeste achterblijvers in NL is er enige troost; Geert gaat straks vaak boos zijn en weinig tot niks veranderen; iedereen is gemeen tegen m en hij krijgt niks voor elkaar, net als vroeger op het schoolplein.
Het oude Prins Bernhard Fonds, later het Prins Bernhard Cultuurfonds en binnenkort Het Cultuurfonds, was tot voor kort gehuisvest in een van de huizen van vereniging Hendrick de Keyser, mijn oude baas. Na alle commotie, ontstaan door het open deuren intrappen van de geschiedenis van de oude prins, is zijn naam klaarblijkelijk te controversieel geworden. De organisatie zag de bui al hangen, want de naamsverandering is in voorspelbare stapjes gegaan. Niet erg handig in mijn ogen om voor een naam te kiezen die veel gelijkenis vertoond met het censuurdispuut dat in het bezette Nederland het scepter zwaaide, maar wel zo komisch derhalve.
Het had eerdere besturen gesierd om in de tijd dat de oude prins nog leefde voor een naamsverandering te gaan, maar in de tijd van Juliana was enige kritiek op het functioneren van deze monarch en haar gemaal verre van salonfähig en droogden de financiële bronnen vast op bij zo’n zeker als belediging opgevatte stap. De heren bestuurders konden waarschijnlijk hun kruiwagen-carriere ook aan de wilgen hangen dus alles bleef bij het oude. Tot nu toe. Waar onder Beatrix een naamsverandering nog zeker tot represailles had geleid, daar blijft t nu stil. Het moment om definitief afscheid te nemen van Unser Prinz.
Het doet mij terugdenken aan mijn tijd bij HdK, van 1997 tot 2000. Als daar de naam van het Prins Bernhard Fonds viel, dan ging Susan, de algemene secretaresse, zachtjes praten. Alsof de prins himself aan de lijn hing en meeluisterde. Als er ergens een huurder van de Vereniging een vorstelijke behandeling kreeg, was het wel ‘Het Fonds’. Niet alleen dat HdK een fikse huur jaarlijks ontving voor H476, de buidel werd ook menigmaal gespekt met PBF- donaties. Wanneer in het verleden het voortbestaan van HdK aan een zijden draadje hing, daar schoot het fonds menigmaal te hulp. Deze gang van zaken hoort bij de subcultuur waarbij men de eigen soort graag en gul helpt, maar ook elkaar waar nodig de hand boven het hoofd houdt en de vuilnis niet buiten zet. Ook HdK heeft een fout verleden; macht corrumpeert. Ik vrees dat met deze wat klungelige naamsverandering van het PBF weliswaar de schijn wordt gewekt te breken met een fout verleden, de PBF-bestuurders en die van HdK komen nog immer uit hetzelfde potje ons soort mensen dat al ver voor het uit Duitsland inkopen van onze foute prins het scepter in een groot deel van de besturen in Nederland zwaaide, elkaar geld, macht en baantjes toeschuift en vooral de hand boven het hoofd houdt.
Vaag rinkelde bij me een bel bij het horen van de naam Hans Melchers. Dat ie overleden was zei me weinig, maar aangezien zowel de Telegraaf als de NOS er een nieuwsbericht aan weidden, toch maar ff de naam gegoogled. Het gaf me niet extra info, maar het viel me op dat het bericht van de Telegraaf een stuk positiever overkwam door in de titel het woord weldoener te verwerken.
Waar precies de omschrijving ‘weldoener’ op gebaseerd is, werd mij niet duidelijk. Waarschijnlijk geeft het de kop meer balans of zo. Miljardair wordt overwegend geassocieerd met grote graaiers dus weldoener geeft meer evenwicht. Hij zal het ook fijner hebben gevonden dan wat de NOS van zijn overlijden maakte, want die bleef steken bij het woord miljardair.
Weldoener heeft waarschijnlijk betrekking op het overeind houden van de kunstcollectie van Dick Scheringa. Wat precies het mooie was aan het overeind houden van die collectie is mij niet geheel duidelijk, laat staan om de persoon als weldoener te bestempelen.
Dan maar ff de advocaat van de duivel: De weldoener heeft iedere dag tijdens het lezen van de Telegraaf netjes zijn bolknak opgerookt om de Cubaanse jeugdwerkloosheid te bestrijden, iedere week een goede fles Franse cognac doorheen gejaagd om de kleine Franse boeren te helpen, iedere verkiezingen trouw op de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie gestemd om Nederland te behoeden van het transformeren tot een belastingparadijs. Helaas is de arme weldoener en miljardair heden overleden..
https://www.telegraaf.nl/financieel/1012194898/miljardair-en-weldoener-hans-melchers-85-overleden
https://nos.nl/artikel/2496923-miljardair-hans-melchers-85-overleden
Leuk om jezelf in je autootje in het nieuws te zien. De HE6090 is weliswaar weggesjopt, in de spiegeling van de bumper valt nog wel het een en ander te ontwaren. Niet echt heel vrolijk nieuws, ook niet echt toepasselijk zo’n oldtimer op de egelantiersgracht om de nieuwe 30 km/h zone uit te beelden, maar wel een mooie foto weer van mijn al 14 jaar min of meer dagelijkse bakkie. Ben benieuwd hoeveel geld de gemeentekas mag bijschrijven na het invoeren van de nieuwe maximum snelheid die ons allen gaat redden van een wisse dood.
Donderdag was het zo ver; Ton en ik hielden een lezing over de Eerste Neuzen; dwz, het allereerste model DS en ID met de kenmerkende openingen onder en tussen de voorbumper. Het leek mij 7 jaar terug al een mooie locatie om iets met de club te ondernemen, maar het kwam er nooit van, tot deze donderdag. De regio zocht een locatie dicht bij Amsterdam in de hoop dat de leden die in Amsterdam wonen, zoals ik, wat meer betrokken zouden worden bij de clubactiviteiten. Ton had er wel zin an en zo geschiedde. Niet dat het geholpen heeft, zon avond onder de rook van Amsterdam; voor zover ik kon overzien was het aantal bezoekers uit Amsterdam op de vingers van een hand te tellen. Meedoen aan regioactiviteiten zit bij de Amsterdammer niet in het DNA en helaas moet ook ik bekennen geen frequent bezoeker te zijn van wat de club organiseert.
De opkomst was bovenverwachting hoog; ik schat dat er ruim veertig man waren gekomen. Zelfs een paar dames en waarschijnlijk heeft de zoon van Martin het deze keer gewonnen van Bart in de categorie Jongste Aanwezige. Jaap en Mark uit de omgeving Zwolle hadden ook de moeite genomen om naar ons verhaaltje te komen luisteren. De meeste kwamen met hun modernere bolide, maar ondanks het matige weer hebben meerdere liefhebbers met hun snoek de regen getrotseerd.
Na een toegewijde introductie van Ton en een technisch verhaal mijnerzijds gingen we aan de versnaperingen en deden we een rondje door de schuur. Het was leuk om te zien en horen dat velen het de moeite waard vonden om helemaal naar deze uithoek af te reizen. Al met al een geslaagde avond denk ik en er gingen zelfs stemmen op om het nog een keertje te doen.
Na de verkiezingsoverwinning van Caroline tijdens de Provinciale Statenverkiezingen is het nu de beurt aan Pieter Omtzigt om zoekend en zwemmend Nederland voor zich te winnen. De tijd lijkt rijp, de wind zit goed in de rug en het voormalige Kleine Duimpje van het CDA zit in een fauteuil. De kans dat dit goed gaat aflopen lijkt gering, maar er is weinig heerlijkers te bedenken dan een politieke variant van het spreekwoord van de twee honden die vechten om een been. De twee honden in deze vergelijking zijn het liberaal rechtse en het conservatief rechtse deel van het politieke spectrum, die beide in de VVD te vinden zijn.
De onder het tapijt gefrommelde tenenkrullende gebeurtenissen van de laatste jaren; het debacle ‘functie elders’, Jorritsma als informateur, de schijnverkiezingen van de CDA- lijsttrekker, de recente val van het kabinet; de puzzelstukjes vallen mooi op hun plek. Rutte kan dan wel een meester zijn van de torentjes- en achterkameroverleggen, hij heeft uiteindelijk ook hierin verloren. De val van het kabinet is overduidelijk vanuit zijn rechter vleugel bespoedigd en het kan bijna niet anders dat al voor het aantreden van dit kabinet deze vleugel zich achter de schermen overmatig met de formatie heeft bemoeid. Dat Pieter Omtzigt onverwachts een hoofdrol ging spelen in deze klucht is zeker Kaag en Ollongren toe te schrijven, maar beide dames hebben de bal niet kunnen inkoppen, mede doordat Rutte en Hoekstra stug de gelederen gesloten hielden, ook al leed het CDA hiermee definitief schipbreuk. De revival van het CDA in de persoon van Omtzigt is daardoor een middelvinger van vele Nederlanders die weliswaar niet precies weten wat er nou speelde, maar op hun theewater aanvoelden dat wederom het democratische fatsoen met voeten getreden was. Waar Pieter precies voor staat is, net als bij Caroline, voor velen bijzaak; het gesodemieter moet gewoon een keer ophouden is het signaal en hij lijkt redelijk fatsoenlijk, wat van veel anderen, zeker aan de rechter zijde van Pieter niet gezegd kan worden.
Ik wens hem het beste; als hij zijn toegedichte verkiezingsoverwinning kan cashen en hij in staat is op een heldere en open manier een belangrijke speler in een volgend kabinet kan worden, zal hij de spoken uit het verleden moeten passeren. Dat betekent in de praktijk dat hij vooral met linkse partijen zal moeten samenwerken. Mocht het zo zijn dat hij over links een meerderheidskabinet overeind kan trekken, iets wat ik zeer betwijfel, dan is de spreekwoordelijke derde hond met het been aan de haal gegaan. Een zoete wraak na het gekonkel met Hoekstra en Rutte. Mooier dan dat kan het bijna niet, ook al lost het op lange termijn weinig op en zullen we nog jaren het gekonkel achter de schermen voor lief moeten nemen.
