Het is opvallend hoe de laatste maanden steeds meer de aandacht van de media tussen de coalitiepartijen is verschoven. Ik lees weinig meer over de PVV en de BBB, maar het blijft rommelen in de NSC en de laatste weken de VVD. Vooral de ‘linkse’ media hebben hun pijlen gericht op Yesilgöz en consorten. Het is voor veel linkse mensen zoals ik fijn om te zien hoe een rechtse machtspartij, een partij die na de teloorgang van het CDA al dertig jaar structureel in landelijke regeringscoalities te vinden was, veelal als de grootste partij, aan het versplinteren is. Rechts is sowieso de laatste jaren gefragmenteerd geraakt, maar dat de VVD zo zou schiften in minimaal twee kampen, hadden zelfs de grootste vijanden niet kunnen bevroeden.

Volgens mij is het een natuurlijk proces. Als een boot vol in de wind vaart, klappert het ene zeil nou eenmaal vaak anders dan het andere zeil. Tegenwind hebben ze nu zeker. Door links jarenlang als vijand te zien, zagen ze het gevaar van rechts te laat aankomen. Toch is er weinig veranderd, want de VVD is en blijft een samenraapsel van ras-opportunisten. Enerzijds is er de groep van ‘emo-liberalen’ die door het geblaf van Wilders oprecht bang is geworden voor de moordende en verkrachtende groep asielzoekers of migranten die binnenkort door ons land dreigen te trekken en vindt dat de VVD dit enorme gevaar veel te lang onderschat heeft. Anderzijds is er de groep ‘neo-liberalen’ die migranten als verdienmodel blijft zien in de vorm van moderne slavernij en ze, gelijk de jaren tachtig, breeduit wil inzetten om het kapitalistische erfgoed overeind te houden. Daartussenin zweven wat kleine dolende groepjes met hun eigen ach-en-wee opvattingen over ‘hoe het allemaal zo mis kon gaan’ en ‘Mark, we missen je nu al’.

Yesulgöz blijft ferme taal prediken die weinig meer van doen heeft met welke liberale traditie dan ook, maar ze weet dat het hard poepen is als de boel op uiteenvallen staat. De leden blijven vast wel geloven in een Messiah die de boel tzt weer bij elkaar harkt en de VVD weer de grootste maakt, maar de kiezer zal minder geduld hebben. Vooral de rechtse kiezers die zich door Wilders bang hebben laten maken voor moslims en asielzoekers zullen De Grote Leider belonen met hun stem. Door het woord van Geert te echoën lijkt Dilan te proberen de kiezer terug te winnen. Volgens mij een kansloze exercitie want als de rechtse kiezer is bang gemaakt met deze anti moslim/ islam/ asielzoeker- pietpraat, dan zal die zal niet snel de rust hervinden door een warrig pruttelend dametje met een Turks-islamitische achtergrond.

Het hele debacle is echter door de VVD zelf veroorzaakt. Ten eerste door je eigen vijand te creëren. Lang geleden, toen Bolkestein zo slim was om tijdens Paars 2 het met iedereen ruziemakende keffertje uit Venlo als joker in te zetten om het linkse deel van het parlement weg te zetten. Ruziemaken deed hij echter met iedereen, ook met partijgenoten en niet veel later werd ie uit de partij gejonast, ook al leek hij de eer aan zichzelf te houden en de PVV op te richten. Na meerdere mislukte kruistochten (Europa uit, Moslims eruit en de gulden terug) richtte hij zijn pijlen op het asielbeleid. Met dat laatste had hij een gevoelig punt, want het was al jaren onder Rutte een blinde vlek, een van de vele. De Spreidingswet kwam veel te laat mede waardoor Ter Apel overliep en dat voedde de tsunami- lulkoek van Geert. De VVD is nu definitief uitgegleden in de zelf gedraaide drol van weleer.

De tweede oorzaak van het verval is Mark Rutte. Weliswaar een enorme kiezersmagneet maar een zeer zwakke crisismanager. Het laatste kabinet viel niet zozeer door asiel maar omwille de falende achterkamertjes- en torentjespolitiek van Mark. Het NSC ontleent zijn bestaansrecht aan het toeslagendebacle, het coronabeleid was op zijn zachtst gezegd hemeltergend en uitblijven van een gedegen aanpak van het Groningse aardbevingsgas is een miljardenstrop geworden. Het uitblijven van een visie op onze demografie en de bijbehorende volkshuisvestingsstrategie leidde tot het verder vastlopen van het huisvesten van het volk. De VVD schafte enige jaren terug juist het ministerie van Volkshuisvesting af; Blok vond t wel welletjes zo en dacht dat de overheidstaak volbracht was. Tezamen met het uitblijven van spreidingsbeleid, het teruglopen van het aantal sociale huurwoningen met meer dan 100.000, hoofdzakelijk veroorzaakt door een verhuurdersheffing leidde onder andere tot een asielcrisis waar onze Geert garen bij spint.

Een derde reden is voor het verval is dat tijdens de verkiezingen in 2023 Yesilgöz geen sterke indruk maakte. Net als Mark heeft Dilan geen visie, geeft links, antisemitisme en moslims de schuld van falend rechts beleid en de deur open zetten voor Geert tijdens de campagne bleek een enorme strategische blunder. Ik vermoed dat ze haar karwei wil afmaken maar dat zal de VVD weinig brengen. Het gaat dus hopelijk een hele lange lijdensweg worden voor de ooit zo vooruitstrevende VVD van Thorbecke.

De oplossingen zijn zo simpel, maar voor de VVD veel te hoog gegrepen. Haal de angst uit de VVD en zijn kiezers door een goede aanpak en visie voor de toekomst voor iedereen en hou op met het moslim- vijandschap en de quasi dogmatische gekakel over rechtstatelijkheid/ constitutie. Het zal onder Dilan en haar bange volgelingen niet gebeuren en dus zal ik en de rest van links Nederland de komende jaren genieten van de teloorgang van deze partij der zelfbenoemde neo-liberalen, ook al zal het helaas de nog foutere rechtse partijen doen groeien. ‘What goes up, must come down’..

De afgelopen tijd ga ik soms in de weekenden met G op pad naar bekende attracties in Amsterdam, die meer gemaakt zijn voor de toerist. Van die plekken waar je als Amsterdammer niet snel heen zal gaan. Zo hebben we een tijdje terug het prostitutiemuseum bezocht, het kaasmuseum en het seksmuseum. Deze keer stond het Holocaust museum op de agenda, mede door de commotie de week ervoor rondom de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv.

Het was een bekend verhaal natuurlijk, waar je in je jeugd al over gehoord had, maar nu in een heus museum erover vol met beeldmateriaal, teksten en spullen uit de jaren van het derde rijk. De collectie is indrukwekkend, het gebouw aan de Plantage Middenlaan, naast het kinderdagverblijf van Aldo, is wat minder catchy.

Het is er druk, er is extra bewaking en er hangt een ietwat gespannen sfeer, ook al ben ik er voor het eerst. Ik beeld me in dat het te maken heeft met de nasleep van de voetbalrellen. G en ik lopen alle ruimten door. Het doet je wel wat, ook al ben ik er niet echt geëmotioneerd door. Sommige foto’s geven de onmacht aan die de mensen, veelal joden, destijds getroffen heeft. De dood is ook veelvuldig aanwezig. Je kan je bijna niet voorstellen dat dit slechts 80 jaar geleden, een mensenleven, heeft voorgedaan, ook al zie je het gemak waarmee Wilders zich meester maakt van het publieke debat en zonder gene zowel moslimhaat predikt als joden knuffelt. Halsema worstelt en laat zeker een paar steekjes vallen, maar wint het uiteindelijk op alle fronten van haar Venlose opponent.

Na het bezoek gaan we naar het herdenkingsmonument bij de Weesperstraat waar alle namen van de Joodse slachtoffers in bakstenen zijn gegraveerd. Het is een monument wat niet echt de schoonheidsprijs verdient, maar door de omvang en de sobere lay out van de bakstenen met tekst toch wel indrukwekkend genoemd mag worden. De glimmende bovenzijde, die als een soort kitscherige kroon op de muren prijkt, snap ik helaas niet.

Bij het er naartoe fietsen gok ik hoe vaak de naam Querido zal voorkomen; ik schat ca 30 keer. Ik heb het mis; het zijn er ruim 100. Rond ca 1985 stonden er iets van 20 Querido’s in het Amsterdamse telefoonboek. Amsterdam, de thuishaven van de joden in NL, zeker van de Querido’s. Je kan er dus wel vanuit gaan dat meer dan de helft van de naamgenoten in de oorlog om zeep zijn gebracht. Er zit één Daniel Querido bij, een man van 43 toen hij overleed.

De opa van mijn vader was de laatste ‘volle’ jood in mijn familie. Hij brak al op jonge leeftijd met de kerk, ontpopte zicht als overtuigd atheist, iets wat hem en zijn nageslacht waarschijnlijk (deels) gered heeft gedurende de oorlog. Een ‘mazzeltje’ kan je zeggen. Het had dus maar weinig gescheeld.

Al drie jaar duurt het. Er leek maar geen eind aan te komen. Toch is de bouw van het laatste huisje over het dode punt heen. Eindelijk. Nog een paar loodjes..

Het plan was om met de laatste IGLEO blokken, die ik een jaar of acht geleden heb laten maken, wederom een experimenteel huisje te bouwen. Nu eentje die bestaat uit functionele houten kisten, minimaal qua volume, mooi passend op elkaar. De IGLEO blokken worden er omheen geplaatst ter isolatie, maar ook om het gezicht te bepalen en met een boodschap. Het project is eerder een kunstwerk om in te wonen, dan een huis met een statement.

Rondom, over de vier gevels worden diverse woorden geplaatst in de vorm van een anagram per gevelvlak: GOUD ZIJ MET ONS. Het karakteriseert de huizenmarkt in Nederland en meer dan dat. De doorsnee Nederlander baseert zijn bestaansrecht tegenwoordig op de woning waarin hij of zij woont. Als je geen vaste woon- of verblijfplaats hebt, deed je al jaren niet meer mee, maar als je tegenwoordig niet over een flinke berg munten beschikt, kan Nederland weinig voor je betekenen. Sociale huurwoningen zijn tegenwoordig ook duur, zeker zonder huursubsidie, maar de bewoners daarvan bouwen geen overwaarde of vermogen op. Huiseigenaren, zeker de vermogende daaronder, doen dat wel, ook niet voor niks. Zonder koopwoning doe je niet mee, ben je een verliezer. Wonen draait om geld en geld om wonen.

Het nieuwe huisje symboliseert dus de huizenmarkt, zowel huren en kopen, en ziet er straks derhalve ook uit als een gestapelde berg goudstaven met de cynische tekst. Op de achtergrond speelt ook mee dat het IGLEO- bouwsysteem, ooit door mezelf bedacht, uiteindelijk bedoelt was om met mijn twee partners, Othmar en Sven, geld te verdienen. Veel geld. Het heeft niet zo mogen zijn, op zich niet zo erg, maar de stapel met goud met IGLEO aan de zijkanten, licht zichtbaar in de blokken, gaat daar ook een beetje over. Het bleek geen product om vet geld mee te verdienen, zeker niet als je partners alleen voor snel geld hun bed uitkomen. Was succesvoller geweest als bouwsysteem in rampgebieden of zo; lekker goedkoop en doeltreffend, iets waar de Nederlandse bouw niet op zit te wachten, maar in arme landen juist het verschil kan maken.

De onderste laag is voor de voorzieningen als water, riool, elektra, die erboven voor een wc en een woonkamer, daarboven een douche en slaapkamer en bovenop een dakterras. Licht en verplaatsbaar, ruim zes meter hoog en ongeveer 3 bij vier meter in oppervlak. Ik hoop dat niks voldoet aan de bouwregelgeving, vandaar het bordje: Betreden en bewonen op eigen risico!

We hebben een nieuwe vijand onder ons: de Fatbike. Opgepast, want voor je het weet lig je er onder.. Al meer dan tien jaar worden er elektrische fietsen in ons land verkocht. Waren ze in het begin erg prijzig en weinig opvallend en daarom prima passend bij de wat ouderen onder ons, tegenwoordig zijn ze hip, onder de jongeren tenminste, en relatief betaalbaar. Ik snap dat je als jongetje van 14 niet betrapt wil worden op een fiets waar oma’s op rond rijden, ook al zijn ze duurder en degelijker gebouwd. Nee, de fatbike is dé manier om je ‘cool’ te verplaatsen, voor jongeren tenminste.

Conservatief Nederland heeft de aanval op deze fatbikes en hun berijders geopend. Zelfs Lubach besteedde er een item aan. Je kon er de klok op gelijkzetten. Natuurlijk, er wordt soms te hard mee gefietst, jongeren houden zich vaak niet aan verkeersregels, maar whats new? Sinds jaar en dag zoeken jongeren naar elementen waarop ze zich kunnen onderscheiden van de oudjes. Of het nu muziek betreft, vervoermiddelen, kleding of haardracht, het hoort bij de mens. De tegenreacties van de ouderen, de gevestigde orde, zijn minstens zo herkenbaar; de Dam hippievrij maken, het Maagdenhuis ontzetten, de smartphone verguizen, enzovoort.

Er wordt naarstig gezocht naar extra wetgeving, want dat de oudjes met geld al jaren de wegen onveilig maken is tot daar aan toe, maar de jongeren, nee dat kan toch echt niet. Een speciale wet gebaseerd op de dikte van de band (hoe bedenk je het) is al aangenomen en diverse gemeentes hebben al nieuwe rollerbanken aangeschaft om het tuig op de bon te kunnen slingeren. Serieuze media schrijven met grote regelmaat negatieve stukjes, vaak refererend naar nog lopende onderzoeken die onze vooroordelen straks genadeloos gaan onderbouwen.

Arme jeugd. Leer je met maatschappijleer dat Nederland een ‘vrij’ land is, kom je er achter dat dat niet voor jongeren geldt. Mijn tip is; gauw oud worden en meedoen aan al dat conservatieve gezeik waar Nederland meesterlijk groot in is geworden.

Ze zijn onopvallend, weinigen hebben last van ze, passen zich prima aan aan onze normen en waarden, maar onze vers gekozen leiders in Europa zien ze maar al te goed en hebben een enorme hekel aan ze waardoor deze leiders noodwetten willen invoeren om ze te verwijderen en ze geven ze de schuld van al hun eigen falen en alle andere onheil dat zich in onze westerse landen afspeelt. Rara wie zijn ze?

Tip 1: het zijn deze keer geen joden.
Tip 2: ze zijn niet blauw en wonen ook niet in champignons.
Tip 3: dit is niet een flauwe moderne variant van een oud sprookje over de keizer en zijn kleren ook al zijn er vele parallellen.
Tip 4: dit raadsel lijkt enorm op een Duits raadsel van ongeveer 100 jaar terug. 

Rarara?

App je antwoord voor 11 november naar geert@thepalaceofrightwingconspiracy.gov en maak kans op een bruin maatpak en bijpassende pet ooit ontworpen door Hugo Boss!

Onze Joodse medeburger heeft soms last van een slecht lange termijn geheugen.. Ik wil het woord ’troeteljood’ niet in de mond nemen, want dan verlaag ik me tot dezelfde retoriek als de meester himself.

Het was alweer 20 jaar terug dat ik voor het laatst Barcelona aandeed. Mooie stad, vooral bekend om zijn architectuur wat mij betreft, ook al zullen anderen de voetbalclub als meest toonaangevend beschouwen. Het meest opvallende bouwwerk is de Sagrada Familia, de tempel van de heilige familie. We waren slechts twee dagen in Barcelona, G en ik, en we brachten een bezoekje aan Lou, die daar stage liep. Een bezoek aan deze in aanbouw zijnde kerk is wel het minste wat je kan doen als je Barcelona aandoet.

Was ik bij eerdere bezoeken onder de indruk van de experimentele vormen van het toen nog niet op de helft zijn van de bouw, nu was ik minder enthousiast. Nu het zijn eindvorm begint te krijgen, zie je al die religieuze onzin die er aangeplakt wordt; beelden, teksten en vele figuratieve vormen, onderdeel van de symboliek die de katholieke kerk zo katholiek maakt. Ik kan echter veel meer genieten van de ruwe vormen en het materiaal, de torens en de rest van de constructie, delen die nu grotendeels achter een decoratieve laag zijn verdwenen.

Gotische middeleeuwse kerken hebben vaak een mooie balans tussen constructie en decoratie en ik dacht dat met La Sagrada Familia Gaudí een mooi voorbeeld zou maken van een modernere, 19e-eeuwse vorm van de gotiek in de traditie van de neo-stijlen aan het einde van die eeuw. Helaas, ik vind het alleen maar onsamenhangender worden nu het einde nadert en mis de balans die zijn woonhuizen, stadsvilla’s en park-ornamentiek wel hebben. Velen zullen er blij mee zijn, maar ik ga niet meer naar Barcelona voor deze kerk. Purtroppo! Gelukkig heeft André Citroen subtiel zijn stempel gedrukt op het straatbeeld voor de deur. Een fijn lichtpuntje..😉

Al een tijd waart er in Nederland de zevenvinkjes-beeldspraak. Voor de nieuwkomers; zeven vinkjes betekent dat je geboren bent voor het succes of zo. Dat alles meezit. Tenminste, ik geloof dat dat de bedoeling is. Sander Schimmelpenninck is zo iemand, geboren als man, getogen met een gouden lepel, gestudeerd enz. Hij zit er zelf geloof ik het meeste mee. Ik lees weinig over die zeven vinkjes, maar als ze ergens ter sprake komen, komt Sander ook voorbij in het gesprek.

Ik ken Sander nauwelijks. Heb ooit het huis van zijn ouders gerestaureerd met Frederik, op een moment dat hij als jong volwassen puber op het punt stond het ouderlijk huis te verlaten naar een of andere upper class kak opleiding in ik meen Engeland. Aardige jongen vond ik destijds, kan niet anders zeggen, maar veel meer weet ik niet van m, mede daar ik hem nauwelijks volg. Af en toe krijg ik een column van m doorgestuurd waarin hij zich bijvoorbeeld opwindt over de verkiezingswinst van de PVV of zich ergert aan een andere rechtse misstand. Soort ‘salonsocialist’ zouden ze m in de jaren tachtig genoemd hebben. Toch blijft hij voor mij onlosmakelijk verbonden met die verschrikkelijke vinkjes-metafoor en hij zelf lijkt er ook maar niet los van te komen.

Het mooiste kenmerk van de zeven vinkjes is, dat vrijwel iedereen die aan de criteria voldoet, steevast het achtste vinkje mist. Dat vinkje is in principe facultatief in te vullen, maar kan je het mooist omschrijven als, vind ik, zelfreflectie. Of de Sander, Donald, Charles of welke willekeurige naam ze dan ook hebben, ze hebben veelal iets essentieels in hun jeugd gemist dat ze de rest van hun leven in de weg kan blijven zitten. Hoeveel geld ze ook van hun pappie hebben meegekregen, hoe mooi ze ook zijn afgestudeerd in de rechten of economie, hoe fantastisch het netwerk ook is wat ze door de jaren heen bij elkaar hebben gegolfd, velen krijgen het maar niet voor elkaar om als ze in hun spiegel kijken, ook daadwerkelijk iets te zien. Als het allemaal in de jeugd zo mee zat, zal je toch iets moeten bedenken, iets van tegenslag of zo, iets wat je zal moeten overwinnen om verder te komen. Zeg maar het na de hockeytraining net iets te langzaam door het Amsterdamse bos lopen om daarna de bus naar huis te missen, in plaats van het opgehaald worden door je ouders.

Donald vind het allemaal wel best zo. Zeven vinkjes, geld zat om vrouwen, kinderen, golfbanen, waarheden en jachten te kopen, hij vindt het allemaal prima. Nul zelfreflectie ‘and he couln’t care less‘. Charles lijkt in de decennia voor zijn koningsschap genoeg leergeld te hebben betaald om in zijn nadagen toch met enig inzicht te kunnen navigeren. Sander is nog zoekende, tuurt maar in die spiegel van zelfreflectie, blijkt wederom uit de titel van zijn column, maar lijkt nog weinig te zien. Sorry Sander, het blijven doorzaniken over je vinkjes is minstens zo sneu als het ontkennen ervan. Je bent nog jong, stop met die suffe columns en ga wat zinnigs doen.

Sedert een kleine twee jaar, toen ik het oude bankstel in Laurino definitief in stukken zaagde en in de open haard stopte, heb ik een zoekterm open staan op Subito, de Italiaanse variant van Marktplaats, waar mij dagelijks alle nieuwe ‘divani’ worden aangeboden. In die periode, oké, ik keek niet dagelijks maar wel met grote regelmaat, kwam het ene na het andere onbegrijpelijk lelijke bankstel voorbij. De zoekterm beperkte zich tot de regio, Salerno, maar ook als je er verder omheen keek, was het als het leuk was, óf veel te duur óf veel te ver weg, meestal allebei.

Afgelopen weken waren June en haar vriendinnen op bezoek. Tijdens dit uitermate geslaagde samenzijn werd ook door haar nadrukkelijk het gemis van een echte plofbank duidelijk gemaakt. Ik besloot om er werk van te maken en na een avondje struinen, wederom op Subito maar ook bij commerciële websites, maar echt iets leuks en betaalbaars was er niet te vinden.

1 augustus werd de dag der verlossing; zowel op rijdbare afstand als zeer betaalbaar de ideale plofbank. Gewoon op Subito. De afspraak ging soepeltjes. De verkoper, Antonio, een bijzonder vriendelijke man, goed Duits sprekend en een evenzo vriendelijke vrouw, nodigen me uit om de bank te bekijken. Nu denk je waarschijnlijk; zouden alle Italianen Antonio of Tony of zo heten? Nee, sommige heten anders is mijn ervaring. Maar goed, ik reed met de Setra naar Sassano, hemelsbreed misschien 25 km, maar meer dan een uur rijden met de bus. Mooie route, dezelfde weg terug, net zo mooi, maar het bankstel zelf overtrof alle verwachtingen. De plofbank is binnen en beter dat dit is er niet te vinden voor die louzy 100 euro plus brandstof die het mij gekost heeft.

Niet ruim van te voren gepland, maar toch gegaan; een zomertripje naar Laurino via Barcelona. Het is leuk hoor, zon huisje in Italie, maar je moet er wel af en toe je neus laten zien. De stage van Lou in Barcelona en een heen en weer tripje naar Laurino gecombineerd in juli was het plan. G wilde mee; in februari had ze genoeg van me, in mei was het weer aan en na wat gestuiter zijn we eind juni vertrokken met de mahoniebruine Setra. Fijn om haar erbij te hebben.

Na een week reizen kwamen we in Noord Spanje aan. G had nadrukkelijk Dali op de agenda gezet en het leek mij ook leuk om deze meester van het surrealisme eens goed te aanschouwen. Het was alweer 40 jaar terug dat ik me plichtmatig in deze en andere baanbrekende heren der schone kunsten heb verdiept.

Na zowel het Dali museum als zijn buitenhuis in Portiligat en het kasteel van Gala bezocht te hebben, zijn we naar Barcelona gereden. Een dagje Gaudiaanse architectuur maar ook een bezoek aan het museum van Miró. Vanzelfsprekend ff met Lou geluncht, die toevallig ook Lynn meenam. Kortom een geslaagde exercitie en de dag erna met de pont naar Civitavecchia.

Na Civitavecchia gearriveerd in Laurino. In Roccadaspide nog wel onverwacht een bumpertje van een dramatisch geparkeerde auto meegenomen, maar de thuiskomst was naar wens. De kleurrijke kamers sluiten mooi aan bij de rest van de avant-garde kunstenaars, ook al ben ik stukken minder begenadigd.

Na Inge is dit jaar, volkomen onverwacht, ook Johan vertrokken naar de eeuwige jachtvelden. Half mei nog met m gesproken, onder andere over een bbq als het weer daarvoor ruimte biedt, maar helaas kwam het daar niet meer van. Als ik het goed begrepen heb wegens een longembolie het ziekenhuis in en daarna helaas plotseling overleden bij het er weer uit gaan.

Johan kende ik al van de middelbare school. Even zaten we bij elkaar in de klas. We waren beide een beetje einzelgängers en trokken in die periode regelmatig met elkaar op. Waar mijn schoolcarriëre een succesvolle eindsprint werd, struikelde Johan steeds meer over zichzelf en de omgeving. Het Lely heeft hij nooit afgemaakt, ook andere opleidingen mislukten maar ik hield contact met m, de ene periode wat closer dan de andere. De laatste jaren bleef het veelal bij een bbq of twee in de zomer, een verjaardag en een paar telefoontjes. Niet lang geleden zijn ook zijn pleegvader Hans en zijn moeder Joke gaan hemelen, maar dat het leven van Johan zo kort zou duren, had ik niet verwacht en hijzelf denk ik ook niet. Ook Johan zal ik missen; er is geen tweede Johan, met al zijn weetjes over American Football, de VS in het algemeen en diverse gevleugelde al dan niet ironische opmerkingen als: “I am bisexual; if I want sex, I have to buy it”. Ons tripje naar mijn huis in Italie zit er helaas niet meer in..

Kraanen

Verleden jaar heeft Martin onze ID19P uit 1962, een van de laatste met eerste neus, overgenomen en in de afgelopen winter na een paar verbeteringen en reparaties op NL kenteken gezet. De ID doet nu haar rondjes en ik denk dat ze bij Martin erg op haar plek is. Niet dat La Paix een verkeerde plek was, maar de stilstand voor meer dan veertig jaar voelde als een dame die veel te vroeg met pensioen is gegaan. Geen rij auto derhalve, maar met regelmatig gebruik oud worden; iets wat de mens ook het beste past.

In bijennesten gaat het ook zo: de toekomstige koninginnetjes worden extra in de watten gelegd. In NL ook. Ze gaat haar miljoentjes toch maar gebruiken want ze geeft door al die bedreigingen wat extra kosten moeten maken. Tis wa. Erg logisch, maar wacht ff, ze waren toch al een van de rijkste families van deze wereld? En wat we er voor terug krijgen van prins Pils en zijn nageslacht is al jaren erg ondermaats. Lintjes knippen, voorgekauwde troonredes, kleine schandaaltjes. Na ja. Afschaffen die hap, zou ik wederom zeggen.

Na de verkiezingsoverwinning van oktober likt links de wonden en is rechts fanatiek aan het ‘formeren’. Nou ja, links en rechts zijn metaforen uit het verleden om de verschillende meningen te categoriseren, maar ze zijn steeds lastiger te gebruiken in het huidige politieke spectrum. Ook de partijen en politici zelf glijden uit in deze ooit zelfgedraaide drol, want nu PVV, BBB, NSC en de VVD met elkaar aan tafel zitten, zie je dat de meningsverschillen op rechts nog nooit zo groot zijn geweest. BBB en NSC, de nieuwe spelers aan het front, zijn belangenpartijen die zich richten op boeren en op fatsoenlijk bestuur, de oudere VVD en PVV hebben hun achterban zitten in rijk en arm Nederland. Vooral bij de laatste twee zit overduidelijk een grote belangenkloof, maar ook voor het NSC zal het zwaar poepen worden om met de andere drie tot een fatsoenlijk bestuur te komen. Het gevolg is wederom een lastige en langdurige formatie. Een bruine puzzel van vier stukjes die niet op elkaar passen.

Er is echter ook wat goeds aan deze puzzel. Het maatschappelijke draagvlak is relatief breed; boeren, ondernemers, armen en laagopgeleiden zouden zich prima kunnen herkennen in het kabinet. Ons land kent van oudsher een democratie van de meerderheid, waarbij de helft plus 1 over de andere helft min 1 een regeert. Dat zal nu niet anders zijn, maar als het bestuur in alle lagen van de bevolking en de economie zijn grondvesten heeft, verzacht het wel de pijn. De groepen die niet vertegenwoordigd zijn, bijvoorbeeld de ‘linkse elite’ en mensen met een ander geurtje en kleurtje, staan langs de zijlijn en daarmee ontstaat ook stilstand in de milieuproblematiek en sluimerende vormen van raciale discriminatie. Of het wat wordt en waar het toe leidt; we wachten het af. Grootste geruststelling is toch wel dat Thierry aan de zijlijn staat. Zoals vanouds worden bij de formatie de belangrijkste beslissingen genomen in de achterkamertjes en wandelgangen, ver buiten het vizier van de kiezer en de media. Ik ga in de Uniqlo al vast op zoek tussen de donkere terrakleuren naar gedistingeerd bruin.

Geland in Zunderdorp. De boel was redelijk zoals ik het achtergelaten had, maar genoeg te doen. Op zich fijn, maar helaas ook slecht nieuws. Al een maand ligt er een overlijdenskaart te wachten. Ingeborg blijkt te zijn overleden.
De laatste vijftien jaar geen contact meer mee gehad, maar in de week van haar overlijden, toen ik in Suriname zat, moest ik aan haar denken. 5 februari is haar verjaardag, gelijk met die van Paul en Victor. Ik dacht overigens sowieso met enige regelmaat aan haar, net zoals ik aan andere mensen denk die ik vaak lang niet meer heb gezien of gesproken. Was haar langzaam uit het oog verloren toen ik aan de kinderen ging. Geldt wel voor meer mensen. Geen gedoe mee gehad, gewoon weggeëbd.

Inge was een studiegenoot uit de jaren negentig. Iets ouder dan ik, want ze was oorspronkelijk politicologie gaan studeren, alvorens halverwege te switchen naar bouwkunde. We waren beide woonachtig in Amsterdam en reisden soms samen naar Delft. Ook beide eeuwige studenten, nou ja, in ieder geval wel lang; bij haar schoot het evenmin op als bij mij. Ze had twee zussen, de tweeling Sabine en Karin. Haar vader overleed vroeg, in het begin van onze studietijd, haar moeder ging kranig door.
Destijds een wat sprieterig meisje met een pony en veelal kort haar. Aan make-up deed ze niet. Alternatief, maar niet trendy. Een zeer herkenbare lach die ze vaak liet horen. Een lieve vrouw, zat geen kwaad in, maar ook wel complex. Ik merkte op dat haar hoofd nooit stil stond. Hoofdzaak en bijzaak liepen bij haar flink door elkaar heen. Gekke dingen met haar meegemaakt. Ze is ook een paar keer meegegaan naar Frankrijk in een bouwploegje. Dat organiseerde ik zo af en toe in de jaren negentig en begin deze eeuw. Ze vond het leuk, ff weg uit de stad, tussen de klussers. Ook een periode veel met haar gefietst. Van skiën en schaatsen moest ik nooit veel hebben, dus dat mocht ze alleen doen, maar fietsen was leuk. Af en toe deed ze wat tekenwerk voor me. We zaten altijd in relaties en ondanks dat het een vriendschap bleef, was er toch iets extra tussen ons. Geen passionele liefde, maar ook niet alleen vriendschap. Misschien kwam het doordat ze iets kwetsbaars had, maar iets gaf haar wat extra’s, iets speciaals. Wat een vrouw een extra plekje in je hart geeft, bij mij tenminste.
Toch verwaterde het tussen ons. Eigenlijk wel jammer, zeker nu ze dood is. Geen kans om ff bij te praten, geen potje kaarten in de aula van het verzorgingstehuis of op een bejaardenboot. Zonder dat ik haar miste, mis ik haar nu enorm.

Aarts

Ook een mooie escape uit het natte Nederland; Fennemiek en Frederik in India, de Taj bezoekend. Ga ik ook doen. Vroeg opstaan en een wakkere gids goed tippen levert het beste resultaat. Nu nog een leuke reislustige dame om dit avontuur mee op te pakken!

In vrijwel al het werk van Anselm Kiefer herken je de slijtageslag tegen de ouderdom. Het is een omarming van dit fenomeen, de schoonheid en de lelijkheid in een. Aan Innenraum, een oud werk van deze Koning der Vergankelijkheid, heb ik ooit mijn kunstgeschiedenisscriptie gewijd. Deze tentoonstelling in Voorlinden zal ik moeten missen want in het najaar was hij uitverkocht en hij eindigt de komende week terwijl ik nog in het verre verkeer.

1978, de WK finale bij het voetbal. Nederland speelt met een elftal zonder Cruyff. ‘We’ staan bekend om het totaalvoetbal waar we ook in 1974 de finale mee wisten te halen. Duitsland was toen in eigen land de tegenstander en Nederland wist met Cruyff en beter voetbal uiteindelijk toch de wedstrijd te verliezen. Niemand zag voor het WK ’78 in Argentinië Nederland hoog eindigen, want zonder Cruijff, onze baltovenaar, was het elftal geen knip voor de neus waard, zo wist de voetbalkenner. Dat de finale gehaald werd, was een wonder. Superspannend, maar ook een schoppartij. Niks sierlijk totaalvoetbal, maar een elftal dat meegaat in overtredingen en onsportief gedrag. De Argentijnen wonnen, in eigen huis, maar pas na de verlenging. Nederland droop af en de namen van de spelers verdwenen al snel in de onderste la, in tegenstelling tot het technische heldenteam van 1974. Het volk smulde maar de voetballiefhebber gruwelde, al was het alleen maar om de regen van kaarten en de bebloede neuzen.

Daar waar de elitaire voetballiefhebber al jaren graag kijkt naar sierlijk voetbal het liefst met zo min mogelijk overtredingen maar wel met mooie passes, strategisch vernuft en onnavolgbare dribbels, zo gruwelt dezelfde elite van harde tackles, gemene overtredingen en rommeldoelpunten. De voetbalregels, gemaakt door dezelfde kenners/ liefhebbers uit een ver verleden, zijn erop gericht dat ordinaire geschop in toom te houden. De beste voetballende ploeg dient tenslotte te winnen, de schoppers het onderspit te delven. Dat de gemiddelde toeschouwer al blij is als zijn elftal wint doet niet ter zake; het moet met flair en schoonheid gepaard gaan. De regels aanpassen als we zien dat de saboteurs steeds handiger zijn in hun acties en steeds vaker winnen zou een mooie optie zijn, maar in het conservatieve voetbal heeft men met het veranderen daarvan sinds jaar en dag grote moeite mee.

Iets vergelijkbaars speelt zich af in de westerse democratieën. Wanneer er in Rusland of op de Filipijnen een halve dictatuur ontstaat, dan doen we dat af met het in den beginne al zwakke democratieën waren. Achterlijke landen, van nature schoppers en spugers. Meewarig kijken we op afstand naar een coup of een vechtparij in een parlement. Een kruising tussen ‘eigen schuld’ en ‘oh wat zielig’. Maar nu zie je ook dat ons democratische neusje van de zalm langzaam afzakt naar een soort van vechtdemocratie. De elite gruwelt, maar het volk smult. Waar de politieke arena voorbestemd leek voor de hoogopgeleide elite die fatsoen, welbespraaktheid en sierlijkheid uitstraalt, zo valt het succes van de ruziemaker, de ordinaire schopper, niet te ontkennen. Fatsoenlijk Nederland legt zich er weliswaar niet bij neer en laat zijn afkeurende mening horen via de geijkte spreekbuizen, maar het is mosterd na de maaltijd als de schoppers de verkiezingen gewonnen hebben. Sterker nog, het volk lacht in zijn vuistje. Was de politieke macht officieel van iedereen, de politieke elite die sinds jaar en dag de lakens uitdeelt heeft het onderspit gedolven en de mensen die het gevoel hebben dat ze al die jaren niet serieus zijn genomen hebben hun wraak.

Toen de politiek een spel was voor fatsoenlijk mensen, veranderde de regels om andere redenen ook al niet, wat achteraf misschien niet zo heel slim was. Ze veranderen zit er nu ook niet meer in en als ze verandert worden, is dat waarschijnlijk ten faveure van de schoppende winnaar. Het bijna modewoord ‘rechtsstatelijk’ is vermoedelijk in de laatste drie maanden meer gebruikt dan in de bestaansgeschiedenis ervan, waarmee wordt aangegeven dat er niet aan de regels van het spel mag worden getornd, maar feitelijk dat er een kwetsbare situatie is ontstaan.

De tragiek is dat het steeds moeilijker wordt om een goed en kundig bestuur te krijgen. Een spuug- en schopkabinet zal gaan zoeken naar gefrustreerde gelijkgestemden of paradijsvogels uit de periferie met alle ellende van dien. Niet dat het voorheen veel beter ging; het gehalte vriendjes en vriendinnetjes werd ook steeds hoger, regeerperiodes kort en lange termijn doelstellingen zelden gehaald. De sociale cohesie in het land, wat al hier en daar onder druk staat, zal er nog meer onder aan lijden. In veel andere landen gebeurt iets vergelijkbaars. Kortom, het wordt tijd de spelregels te veranderen. De scheuren in onze democratie, die er al jaren in zitten, worden groter, lelijker en gevaarlijker. Tijd om de boel eens goed te repareren.

Na ons afscheid in Lima gaan Geri en ik onze eigen weg. Zij naar NL, ik naar Aruba. Het oorspronkelijke plan was om naar Colombia te gaan, want mooie verhalen van gehoord, en daarna door te gaan naar Aruba of Suriname. Helaas was mijn vlucht naar Bogota gecanceld op het laatste moment en een nieuwe vlucht boeken zou me het drievoudige kosten, in tegenstelling tot een directe vlucht naar Aruba. Na overleg met Roelof en Mayra ben ik een dag later direct naar hun gevlogen. Mijn plan was om de komende weken eerst bij hun wat te werken en daarna naar Suriname om bij Bele ook wat te helpen.

De eerste drie weken dus op Aruba. Het is meteen een hele andere invulling van je tijd, want met Geri reis je van de ene bestemming naar de andere, zie je in een korte tijd bijzonder veel en leuk om te doen maar is ook een stuk vermoeiender. Wekenlang op een plek met een to do list is veel rustgevender en ook zeker saaier, maar het is wel prettig om een beetje neer te dalen in zo’n samenleving. Papiaments, de lokale eettentjes uitproberen, de verschillende wat rommelige Chinese supermarkten bezoeken, kortom, het leven van Mayra en Roelof een beetje ervaren. Alles gaat heel relaxed en de to do list vordert gestaag. Na drie weken is het weer tijd om verder te gaan, ook al is er voor drie jaar werk.

Begin februari arriveer ik op Zanderij in Suriname. De eerste twee nachten blijf ik slapen bij Toucan Frank, vlak bij het vliegveld. Leuke locatie, aardige mensen. De dag erop reis ik naar Bele. Ook daar is het gezellig en genoeg te doen. Ik heb een klusmaatje aldaar, Boas, een Zwitserse jongen van eind twintig met een voorkeur voor hout en timmerwerk. Hij is vooral handig met de kettingzaag. We gaan samen aan een vloer beginnen achter het hoofdgebouw waar ook toiletten gaan komen. De temperaturen zijn overdag aan de hoge kant, maar met een nat t shirt is het ook in de zon redelijk te doen. De muggen zijn een grotere last.

Na een week wordt een baby Kinkajoe op de grond ontdekt. Vooral Virgin en Willemijn, twee leuke gasten uit Nederland, ontfermen zich over het kleine rolstaartbeertje, wat veel van een jong aapje weg heeft. Helaas overlijdt het beestje, ondanks de bezielende inzet, drie dagen later. Het is sowieso een komen en gaan van gasten in het paradijsje van Bele en je ontmoet veel mensen, vooral aan de eettafel. Nene, de vrouw van Bele, kookt twee keer per dag en zeer verdienstelijk. Je herkent in het hele dorpje Jau Jau de Afrikaanse roots. Ook hebben ze hier upstream een eigen taal, het Saramakaans en de dorpjes hebben qua formaat en bebouwing veel weg van Mid-Afrikaanse dorpjes.

Het is wel fijn om ff lekker uit Nederland weg te zijn, maar helaas geeft Geri aan niet meer met me verder te willen. Ze had ook in Lima een moment dat ze het niet zag zitten, maar deze tweede keer was ze nog duidelijker. Erg jammer, want ik heb met haar een erg leuke periode achter de rug, keek uit naar het nieuwe seizoen met haar en zal haar dus zeker missen💚😥. Bele geeft me als troost een uitgebreid ontbijtje en de crew hier leeft met me mee.

Gelukkig hebben we Keizer nog. Het zoontje van Nene en Bele. Druk jochie wat soms wat veel aandacht nodig heeft, maar ook voor een vrolijke noot zorgt. Ruim de 3 voorbij, nog niet echt naar school, loopt hij de hele dag om ons heen en probeert mee te spelen met de grote jongens en hun speelgoed, Boas en mij welteverstaan. Hij heeft zich op een onbewaakt moment gecarboleumd, menig plank aan de vloer vastgespijkerd maar de nieuwe Makita schroefmachine vindt hij wel het meest indrukwekkend. Verstoppen derhalve.

Het verblijf bij Bele is totaal anders dan dat bij Mayra en Roelof. In Jaw Jaw is een soort community, een wisselende groep mensen waarvan er met een aantal een erg leuke klik is. Bij Mayra en Roelof heb ik vrijwel alleen met hun te maken en worden de gasten met rust gelaten. Ook goed, zeker als je lekker door kan werken en de rust apprecieert. Bij Bele is een soort gemeenschappelijke ruimte, beetje vergelijkbaar met het Mannenparadijs in Zunderdorp. Iedereen doet zijn ding maar komt samen in de centrale ruimte. Drie maal daags wordt er gegeten, wat het groepsgevoel vergroot. Bijna iedereen die langer dan een dag of drie blijft, kent elkaar van naam. Er zijn ook gasten die de klik niet hebben en zich na een dagje afzonderen verder reizen. Op een of andere manier zit er snel een klik in de groep, wat denk ik vooral door Bele komt. Hij stelt zich totaal niet op als directeur of commercieel manager, meer als iedereens vriend. Dat schept een band en haalt een bepaalde vorm van hiërarchie eruit, ook al zal het vast wel soms rommelig over komen. Lekkende toiletten die slecht doorspoelen, deuren die amper sluiten elektra dat het alleen ’s avonds doet; het wordt allemaal gepikt doordat er balans gecreëerd wordt. Natuurlijk, alles kan beter, en daar ben ik ook mee bezig, maar de meeste gasten vinden het wel okee zo.
Helaas bleek mijn iphone se niet goed te kunnen zwemmen, dus de laatste twee weken heeft de laptop de honneurs waar mogelijk waargenomen. De tellie zat nog in mijn broek terwijl ik m aan het uitwassen was in de rivier. Niet slim.

Ruim een maand van alles doen; timmeren, elektra en leidingwerk. Verder veel mensen ontmoet. We hebben natuurlijk Bele, Nene en Keizer, personeel in de vorm van het tweeling Liza en Ronaldina, Bamo de muziekbroer van Bele, de gehandicapte ome Theo, het ook aan komen waaien Zwitsers timmermaatje Boas, maar ook een vast studentenclubje uit Vlaanderen, Felice, Margaux en Jarne, de teruggekomen Frederika aus Deutschland, de al eerder genoemde Willemijn en Virgin, maar ook veel andere gasten die voorbij waaiden. Ik ga ze allemaal missen, of eigenlijk ook weer niet, want ik ga er zeker weer een keer heen en misschien zien we nog wat voorbij zoeven in NL.

Het zijn de nadagen van Mark Rutte aan het worden. Het premierschap loopt langzaam tot zijn einde. Een mooie periode. We hebben de afgelopen jaren wat afgelachen met Mark. Twaalf jaar premier, de jaren ervoor van getalenteerde joviale democraat uitgegroeid tot lijsttrekker en fractievoorzitter van de VVD, altijd bleef het luchtig en fijn om naar te kijken. Taalgrapjes en andere spitsvondigheden waren m niet vreemd en met uitspraken als ‘geen actieve herinnering aan’ en zijn hilarische grapperij op de ‘correspondents diners’ zullen we niet snel vergeten.

Helaas komt aan alles een einde, maar er gloort een nieuwe carriere voor hem aan de horizon. Met een beetje mazzel kunnen we nog jaren van onze Mark genieten! De kans is groot dat hij onze trotse secretaris generaal van de NAVO wordt. Het is een baantje dat voorbestemd is aan een Europeaan, maar wel eentje die zich zeer dienstbaar inzet voor de dienstdoende Amerikaanse president en de Amerikaanse belangen. Een kolfje naar de hand van onze Mark, die zich tientallen jaren de vonken uit zijn schoenen heeft gerend voor the happy few en Wakker Nederland.

Om deze nieuwe baan te bewerkstelligen laat hij zich de laatste maanden met regelmaat wederom van zijn leukste kant zien. Zowel de oorlog in Gaza als recent de Holocaust herdenking, hij laat geen kans onbenut om Biden te showen dat hij verreweg de meest geschikte kandidaat is voor de functie. Ook nu heeft hij gekozen voor humor als belangrijkste wapen. Zo vertelt hij dat heel Nederland als een blok achter Israël staat, Israël alle recht heeft om hard terug te slaan en dat hij het volste vertrouwen heeft dat deze joodse staat zich aan het oorlogsrecht zal houden. Het kabinet en vele andere oplettende Nederlanders lagen hoogstwaarschijnlijk dubbel bij deze uitspraken en ook ik kon mijn lach niet onderdrukken. We wisten toch allemaal dat Israël zoals zo vaak een veel groter bloedbad gaat aanrichten en juist onder de Palestijnse bevolking en dat maakt de subtiliteit van deze grappen onovertroffen. Veel ambtenaren van de diverse ministeries hebben helaas weinig gevoel voor deze vorm van humor. Ze voelden zich gepasseerd en hadden graag mee willen praten over het Israël-standpunt, maar ze hebben niet door hoe belangrijk het is dat de creërende MP hierin solitair moet opereren. Het is de enige manier om zijn welbespraaktheid en zijn fijnzinnige gevoel voor humor naadloos in elkaar te laten vloeien.

Tijdens de laatste Holocaust-herdenking deed hij er nog een schepje bovenop. Hij steunde het joodse volk door een directe link te leggen tussen de miljoenen joodse slachtoffers in WO2 en de moordpartij van 7 oktober. Het enige verschil was deze keer dat het hek al jaren om het Palestijnse volk staat en de tanks, artillerie, vliegtuigen en militairen uit het joodse deel komen interveniëren, wat de beeldspraak natuurlijk extra lachwekkend maakt. Natuurlijk is het not done om grappen te maken over de holocaust, maar hij doet het zo subtiel dat weinigen het door hebben. De clue kwam waarschijnlijk pas ruim na de herdenking aan bij de meeste gasten, die geheid nog urenlang hebben nagenoten van zijn spitsvondigheden. Ook Biden zal de grappen vast zeer kunnen waarderen en ik vermoed dat het aanstellen van een waardige opvolger van Stoltenberg een formaliteit is.

Hij zal een waardig opvolger worden in het rijtje met de onvolprezen Jaap de Hoop Scheffer en natuurlijk Joseph Luns! Straks een illuster drietal waar we trots op mogen zijn!

(Het is wel te hopen dat misselijkmakende grapjassen niet de onsmakelijke link leggen tussen de hielenlikkende secretaris generaal en de volgzame Duitse kampbewaker).

Verduurzamen en vergroenen; de toverwoorden van de laatste pak weg 20 jaar. Geen aannemer die vergeet op zijn site of visitekaartje het woord ‘duurzaam’ te vermelden. Overheden zetten alles op alles om ‘milieuaspecten’ mee te wegen in beleid. Ondernemers manoeuvreren zich milieuvriendelijk in hun markt. Het zijn allemaal schijnbewegingen, want ze hebben niet tot doel om echt onze biotoop te verbeteren. Het zijn groene vlaggen op modderschuiten. Eigenlijk is er niks wat enerzijds economisch succesvol is en anderzijds enig zood aan de dijk zet als het gaat om het versterken van de balans tussen mens en zijn habitat.

Ik kan voorbeelden noemen van waar het mis gaat, maar het is vrijwel onmogelijk om juist een voorbeeld te noemen waar het goed gaat. Alleen ideële projecten, dus projecten zonder winstoogmerk, zeer gericht op een meestal beperkt doel, hebben soms enig succes. Plastic uit de zee vissen, een ecologische balans in de natuur herstellen, dat soort zaken. Maar ondernemers zijn met hele andere dingen bezig en overheden durven geen grote stappen te zetten die de (oude) economie kunnen schaden met als gevolg het ontbreken integraal beleid. Ze gaan voorbij aan de wetenschap dat een een nieuwe economie vele voordelen biedt en de huidige populistische golf waar Europa in terecht lijkt te zijn gekomen maakt t alleen maar erger.

Hoe uit die impasse te komen? Ik denk dat het van belang is dat we anders gaan denken. We moeten ons realiseren dat de straks ruim tien miljard mensen op de planeet niet allemaal in een duurzame loft kunnen gaan wonen of rijden in Musks’ ‘cyberfuck‘. Tesla, wat begon als een milieuvriendelijk alternatief voor de stinkauto, is verworden tot de producent van een gedrocht van een muscle car waarvoor je voor de batterijen de halve Andes overhoop moet scheppen. We zullen onze behoeftes meer tot essenties moeten terugbrengen; minderen dus. Geert zij het al jaren terug; minder minder minder; nou hij had gelijk. Minder vliegen, minder auto’s, minder asfalt, minder steden maar ook minder mensen, minder (slacht)vee, minder files, minder afval enz.

De motor achter deze ontwikkelingen zal bij overheden moeten worden gezocht. Helaas laten die het grondig afweten als het over visie gaat. Rutte heeft het maken en hebben van visie op een zeer laag pitje gedraaid en ik zie in NL niet een nieuwe lichting beleidsmakers of politici opstaan die er wel iets van gaan bakken. Onze democratie is sowieso verworden tot een schreeuw- en spuugparlement, waar men vooral bezig is met elkaar de maat meten dan met het bedenken van oplossingen. “Dat laatste moet het kabinet maar doen”, denkt t parlement waarschijnlijk, maar daar zitten veelal ministers die uit de verkeerde put gehengeld zijn. Daarnaast wisselen bij s&s parlementen kabinetten elkaar met grote regelmaat af zodat structureel beleid hooguit in een paar rammelende wetswijzigingen vormgegeven wordt.

Op overheden en landsbesturen hoeven we dus niet te rekenen, maar helaas is ook de EU langzaam aan het verworden tot een speelbal van deelbelangen en geld. Waar tijdens het ontstaan mensen met een lange termijn visie iets fundamenteels hebben neergezet, eerst de BENELUX en EEG, later de EU, is het nu aan het verwateren naar een soort lobbyclubje voor vage belangen van lidstaten en wordt er steeds minder naar de verre toekomst of over de grenzen gekeken. Het rommelt binnen de aangesloten landen door een golf van onzinnig populisme, waar de gevestigde ordes geen antwoord op lijken te hebben. De Franse denktank die berekende dat 2050 Europa CO2 neutraal jaarlijks ca 360 miljard nodig is om de plannen te verwezenlijken, zal ook gedacht hebben waar in vredesnaam dat geld vandaan moet komen. De elektrische auto is verworden tot een speelbal van de ‘regenten’, terwijl het volk vlees bij de piepers wil als ze voor de tv zitten. Natuurlijk, de EU was er in oorsprong vooral om de economische samenwerking te bevorderen, maar de samenwerking wierp al jaren zijn vruchten af op vele andere aspecten zoals milieu waar veel grote stappen zijn gezet. Nu dreigt t allemaal vast te lopen op regels en pegels, want Europa lijkt alleen maar te kunnen denken in wetten en budgetten. Nieuwe balans, nivellering of een stapje terug lijkt niet in de vocabulaire voor te komen.

Maar goed, ff terug naar ‘wat nu?’ ‘Een beter milieu begint bij jezelf’. Ouwe slogan, maar mooi startpunt voor een analyse van waar we wel naartoe moeten.
– Verbruik terugbrengen; laten we proberen energie, voedsel, water enz, terug te brengen tot een bepaalde essentie. ‘Ons Nederlanders ben zunig’ is een oud gezegde, dus het zou in ons dna vindbaar moeten zijn. Aangezien ‘less more is‘ worden we er allemaal alleen maar beter van.
– Kleiner wonen; minder volume is minder bouwmateriaal is minder footprint is minder stookkosten is minder mens dus meer voor de rest. Ook hier; ‘less is more‘.
– Doeltreffender functioneren; minder woon-werkverkeer, minder auto/ meer fiets of lopen, meer digitaal, meer hergebruik, minder afval creëren.
Ik kan nog wel verschillende criteria bedenken, maar er zal steeds meer overlap zijn met de voorgaande, en das alleen maar goed want dan komen de prioriteiten steeds duidelijker naar voren. Een leven dat gericht is op de essentie en doeltreffendheid, gericht op hergebruik en reparatie. Wie doet er mee?